Osoby

NOWICKI Marian (29 III 1903 Przemyśl - 13 VII 1971 Kraków), aktor. Był synem Zofii, pia­nistki, i Leona N., inżyniera kolejowego, mężem aktorki Felicji N., później aktorki Marii Góreckiej. Kształcił się we Lwowie, w Gimn. im. Długosza, nast. Gimn. im. Mickiewicza, uczęszczał też na lekcje śpiewu do A. Dianniego, a w 1922-23 do szkoły dram. F. Frączkowskiego. Debiutował na scenach lwów., w t. Bagatela i Ul, później wystę­pował w zespole J. Siekierzyńskiego w Kielcach, B. Skąpskiego w Grodnie, a w sez. 1927/28 w T. Miejskim w Lublinie. W 1928-31 w teatrach w Warszawie, np. w Operetce Reprezentacyjnej, T. Lucyny Messal, T. na Chłodnej, Qui Pro Quo, oraz w t. Domu Żołnierza. W 1931-34 brał udział w imprezach objazdowych na terenach wschodnich Polski, ponadto grał w Kielcach i Radomiu, m.in. w zespołach T. Olderowicza, B. Skąpskiego; nast. w teatrze zrzeszeniowym w Płocku i T. Popularnym w Łodzi. Grał m.in. takie role, jak: Zbyszko ("Mo­ralność pani Dulskiej"), Olszewski ("Lekkomyślna sio­stra"), Albin ("Śluby panieńskie"), Fedycki ("Ich czwo­ro"). W późniejszych latach był związany przez dłuż­szy czas z T. dla Dzieci pod kier. T. Ortyma w Warszawie, gdzie zagrał m.in. Johna ("Świerszcz za kominem"). W 1938 prasa doniosła o próbie samo­bójstwa 11 XI t.r. małżeństwa Nowickich (zatrucie weronalem), spowodowanej bezrobociem i krytycz­ną sytuacją finansową. W 1939 był pracownikiem administracyjnym (sekretarzem) objazdowych im­prez artystycznych. W okresie II wojny świat. pra­cował na terenie ZSRR, m.in. w teatrze w Tobolsku. W 1943 wstąpił do Wojska Pol., do I Dywizji Piechoty im. Kościuszki, z którą przebył szlak bo­jowy do Lublina jako żołnierz i aktor T. Żołnierza, nast. T. I Armii Wojska Polskiego. Tamże w 1944 został wybrany do sądu koleżeńskiego Tymczaso­wego Zarządu Głównego ZASP-u. W inaug. przedstawieniu "Wesela" 29 XI 1944 w T. Wojska Pol. w Lublinie wystąpił w roli Wernyhory, granej nast.; z tym teatrem w Krakowie i Łodzi (1945). W łódz.; T. Wojska Pol. zagrał ponadto Rafała Lagenę ("Do­żywocie"). W sez. 1945/46 grał w T. Dolnośląskim, w Jeleniej Górze, 1946-49 w T. Dolnośląskim we Wrocławiu, 1950-52 w T. Wybrzeże w Gdańsku, 1952 w T. Ateneum w Warszawie; w tym samym roku przeszedł do T. im. Osterwy w Lublinie, gdzie pozostał też w sez. 1953/54. W 1954-57 grał w T. Nowym w Łodzi, na sez. 1957/58 wrócił do zespołu T. Wybrzeże. Od sez. 1958/59 występował znów w Łodzi: w T. Nowym, nast. T. im. Jaracza (sez. 1964/65 do 31 XII 1965) i T. Powszechnym (1 I 1966 - do końca sez. 1967/68). Od sez. 1968/69 do końca życia był aktorem T. Rozmaitości w Krakowie. W okresie powojennym grał m.in. Dauma ("Panna Maliczewska"), Szambelana ("Pan Jowialski"), Telesfora ("Dom otwarty"), Pustaka ("Fircyk w zalotach"), Venture'a ("Sułkowski"), Horodniczego ("Rewizor"), Szambelana ("Głupi Jakub"). Miał doskonałe warunki scen.; wg S. Kaszyńskiego: "Wysoki, przystojny, programowo wytworny, uosabiał zanikający już typ aktora rasy Węgrzynowskiej. W młodości musiał grać z powodzeniem role amantów bohaterskich, w czasach łódzkich największe sukcesy zdobywał w rolach rezonerów". Pisząc o roli Willy'ego Lomana ("Śmierć komiwojażera") Kaszyński stwierdził ponad­to, że "szczególną cechą talentu Nowickiego byto szukanie rysów dramatycznie ludzkich, dociekliwość w tropieniu prawdy w człowieku. Nie skrywając swych zewnętrznych atutów, przednich i wyrafino­wanych manier, którymi obdarzał bon-viveurów i hochsztaplerów, dostojników, zagubionych baronów i skrachowanych hrabiów, nie zasłaniał przecież ich człowieczej natury, śmiesznej czy tragicznej, nieszczęsnej czy żałosnej. Takim był komiwojażer". Bibl.: Almanach 1970/71; Hist. filmu t. 4,5; Kaszyński: Teatr łódz.; Marczak-Oborski: Teatr czasu wojny; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Mrozińska: Karabin i maska; Szczepkowska: 20 lat t. na Wybrzeżu; T. Nowy w Łodzi (il.); T. Polski Wrocław 1945-65 (il.); Wysiński: ZASP; Dz. Pol. 1971 nr 166, 167; Kur. Warsz. 1938 nr 311; Odgłosy 1971 nr 41 (S. Kaszyński); Afisze i programy (m.in. Biuletyn T. Nowego w Łodzi sez. 1958/59 nr 5), IS PAN; Akta (tu fot), ZASP. Film.: 1962 - Komedianty (f.); 1966 - Katastrofa (f); Fragm. kroniki film. z 1961, Arch. WFD; Materiały - Archiwum TVWarszawa. Ikon.: Fot. - IS PAN. Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994