Henryk Guzek
GUZEK Henryk (5 czerwca 1922 Śrem – 15 czerwca 1988 Warszawa),
śpiewak.
Był synem Władysława Guzka, urzędnika, i Małgorzaty z domu Gusł; mężem Kazimiery Jamry (ślub w 1949). Do szkoły powszechnej, gimnazjum i pierwszej klasy liceum uczęszczał w Śremie (1928–39). Po wybuchu wojny pracował tam jako robotnik, a potem jako kreślarz w przedsiębiorstwie melioracyjnym. Dojeżdżał do Poznania na lekcje śpiewu, lecz krótko; w lipcu 1944 został aresztowany i wywieziony na roboty przymusowe do Niemiec. Po wojnie, w 1945 w Poznaniu zdał maturę i w 1945–50 kształcił się w średniej szkole muzycznej oraz w Akademii Handlowej (uzyskał absolutorium). Jednocześnie podejmował w Poznaniu różne zajęcia zarobkowe: był księgowym w Dyrekcji Okręgowej Polskiego Radia (11 czerwca 1946–31 grudnia 1947), inspektorem w Państwowej Centrali Handlowej (23 lutego–31 maja 1948), kierownikiem biura i sekretarzem Cechu Elektryków (1 czerwca 1948–30 kwietnia 1950). Od 1950 studiował śpiew w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, gdzie był uczniem Marii Trąmpczyńskiej (dyplom w 1954). Od 1 października 1950 do 15 kwietnia 1951 należał do zespołu poznańskiej Opery im. Moniuszki; brał też udział w przedstawieniach muzycznych Teatru Polskiego w Poznaniu (sierpień 1950–kwiecień 1951). Rozpoczął wtedy występy w radiu oraz na koncertach estradowych, kameralnych i symfonicznych z orkiestrami Poznania i innych miast.
Od 1 maja 1953 do 31 sierpnia 1970 (poza sezonami 1957/58 i 1958/59) był solistą Opery im. Moniuszki. Śpiewał na tej scenie szereg barytonowych partii; w premierowych obsadach były to: Morales (Carmen, 1953), de Bretigny (Manon, 1954), Tomir (Legenda Bałtyku, 1955), Książę Ottokar (Wolny strzelec, 1955), Fryderyk (Lakmé, 1956), Minister Piccard (Komendant Paryża, 1960), Marullo (Rigoletto, 1960), Rycerz rzymski (Eros i Psyche, 1963), Falke (Zemsta nietoperza, 1963), Achillas (Juliusz Cezar, 1965), Schaunard (Cyganeria, 1966), Leonardo (Krwawe gody, 1969), Stanisław (Verbum nobile, 1969), Lockit (Opera żebracza, 1969), Król (Mądra, 1970). Śpiewał także ważne role w bieżącym repertuarze takie, jak: Maciej (Straszny dwór), Janusz (Halka), Figaro (Cyrulik sewilski), Germont (Traviata), Sharpless (Madame Butterfly), Marceli (Cyganeria), Ping (Turandot), tytułowy Eugeniusz Oniegin (od 1960), Jonny (Zagraj nam, Jonny), Pluton (Orfeusz w piekle), Tomski (Dama pikowa).
Bardzo wysoki i przystojny, tworzył jednak, według Kazimierza Nowowiejskiego, postaci nieco sztywne, toteż aktorsko najlepszy był jego „zimny Oniegin”.
Występował gościnnie na innych scenach krajowych: w Operze Bałtyckiej (1954; jako Marceli w Cyganerii), Wrocławskiej (1957; Janusz w Halce), oraz Śląskiej, Łódzkiej i Bydgoskiej. Wyjeżdżał na występy do Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Belgii, Finlandii i Berlina Zachodniego. W 1970 przeniósł się do Warszawy i od 1 lutego 1971 do 31 sierpnia 1982 był solistą Operetki. Na scenie warszawskiej wystąpił w takich rolach, jak: Falke (Zemsta nietoperza, 1971), Don Kichot (Człowiek z La Manczy, 1971), Barski (My chcemy tańczyć, 1972), Baron de Gondremark (Życie paryskie, 1973), Tezeusz (Sen nocy letniej Marka Ałaszewskiego, 1973), Jan Strauss-ojciec (Król walca, 1977), Sarmacki (Skalmierzanki, 1978), Arcyksiążę (Księżniczka czardasza, 1980). W 1970–73 wielokrotnie powracał do Poznania na scenę Opery i występował gościnnie w swych znanych rolach, jako: Pluton (Orfeusz w piekle), Falke (Zemsta nietoperza), Lord Kookburn (Fra Diavolo).
Od 1955 współpracował z TVP, najpierw w Poznaniu, potem w Warszawie; w 1974–85 grał nieduże role w spektaklach Teatru TV. W latach 80., po odejściu z teatru, wystąpił w kilku filmach, między innymi w Krótkim filmie o zabijaniu, Królewskich snach.
Bibliografia
Almanach 1987/88; Dachtera: Opera Wrocł. 1945–95; Nowowiejski: Pod zielonym Pegazem (il.); Opera Bałtycka (w 25-lecie istnienia); Opera Pozn. 1919–69 s. 196 (il.); Opera w Poznaniu. 75 lat (il.); Panek: Operetka (il.); Świtała; Świtała: Opera Pozn. 1969–79; Życie Warsz. 1988 nr 142; Akta, T. Muzyczny Roma Warszawa, ZASP (fot.); www.filmpolski.pl
Ikonografia
Fot. – ITWarszawa.
Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.
