16 marca 1901
Prapremiera Wesela Stanisława Wyspińskiego
Kraków, Teatr Miejski: prapremiera Wesela „dramatu w 3 aktach wierszem” Stanisława Wyspiańskiego w inscenizacji autora i w reżyserii Adolfa Walewskiego grającego też Nosa, z muzyką ludową w opracowaniu Michała Świerzyńskiego, w Teatrze Miejskim w Krakowie.
W obsadzie m.in. Wanda Siemaszkowa jako Panna Młoda, Józef Kotarbiński – Czepiec, Kazimierz Kamiński – Stańczyk. Sztuka, osnuta wokół wyprawionego 21 listopada 1900 w podkrakowskiej wsi Bronowice wesela Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, miała być lokalną sensacją, ale ponieważ stawiała pytania o zdolność Polaków do narodowego solidaryzmu i odzyskania niepodległości poruszyła do głębi niemal wszystkich widzów.
Najwybitniejszy wówczas krytyk, Feliks Koneczny, na łamach „Przeglądu Polskiego” konstatował: „Na przedstawieniu byliśmy pod czarem poezji, mówiono nam o niepodległości i porwano nam tym duszę; przystaliśmy bez zastrzeżeń do tej gromady wyczekującej w śmiertelnej trwodze tętentu od Krakowa. Wszyscyśmy tam duszą byli – tam pozostaliśmy. Wszyscy od pana do chudopachołka, bez względu na majątek, urodzenie, stopień wykształcenia i lata wieku swego, wszyscy ulegliśmy hipnozie autora. On w imieniu nas wszystkich potrafił przemówić i powiedzieć, ze czekamy na hasło złotego rogu”.
Ponieważ cenzura dokonała w Weselu licznych skreśleń, zarówno o charakterze politycznym, jak i obyczajowym, jeszcze w dniu premiery prasa – jako pierwszy Kazimierz Ehrenberg w „Glosie Narodu” – ujawniła zakazane ustępy. Pod wpływem nacisku opinii publicznej 3 kwietnia cenzura wycofała się z większości ingerencji z wyjątkiem 14 wierszy. Ponadto zamiast Księdza na afiszach krakowskiego teatru figurował Hilary aż do 1918.
Pomimo licznych zmian w obsadzie i wprowadzania drobnych innowacji reżyserskich na scenie krakowskiej inscenizacja prapremierowa przetrwała aż do 5 grudnia 1927.
Rafał Węgrzyniak
