31 października 1901
Dziady w inscenizacji i scenografii Wyspiańskiego
Kraków, Teatr Miejski: premiera Dziadów Adama Mickiewicza w inscenizacji i scenografii Stanisława Wyspiańskiego, reżyserii Adolfa Walewskiego, który wystąpił ponadto w rolach Ptaka, Diabła i Justyna Pola. Andrzej Mielewski zagrał Gustawa-Konrada, Senatora – Józef Kotarbiński, Księdza Piotra – Józef Sosnowski.
Po raz pierwszy wystawione zostały – grane dotąd jedynie osobno – wszystkie cztery części poematu dramatycznego Mickiewicza ujęte w siedmiu scenach. Przy czym Wyspiański zmuszony był wykreślić ponad 2300 wierszy, czyli blisko połowę kwestii z utworu Mickiewicza. A i tak po trzech spektaklach, kończących się po północy, teatr krakowski dokonał dalszych skrótów. Scenariusz inscenizacji, wydany jeszcze w listopadzie przez Wyspiańskiego w formie książki Adama Mickiewicza „Dziady”. Sceny dramatyczne tak jak były grane w teatrze krakowskim dnia 31 paźdz. 1901 , realizowano później na innych polskich scenach przez ponad ćwierćwiecze.
Jako pierwszy inscenizację Wyspiańskiego przeniósł do teatru lwowskiego Walewski 31 października 1906. W zaborze rosyjskim w latach 1908-1915 Dziady w ujęciu Wyspiańskiego grano w zakresie ograniczonym przez cenzurę, czyli z czwartą sceną więzienną gruntownie określoną i bez trzech końcowych.
Rafał Węgrzyniak
