Autor: Dorota Fox
konferansjer
(ang. compere’s comments, fr. conférencier, niem. Conférencier)
W tradycyjnym kabarecie, rewii i varieté gospodarz programu, który oprócz zapowiedzi kolejnych numerów, nawiązuje bezpośredni kontakt z publicznością, inicjuje wspólną zabawę, przedstawia wykonawców, w formie anegdoty, gawędy, dowcipu wprowadza odpowiedni kontekst dla zapowiadanego utworu, podpowiadając jego sens i walory. Dopinguje i zachęca widzów do aktywnego uczestnictwa w przedstawieniu.
Pochodzenie konferansjera jest niejednoznaczne, łączy się go z postacią Mr. Interlocutor z amerykańskiego minstrel show albo Mr. Chairman z angielskiego music-hall. Od chwili powstania kabaretu był jego nieodłącznym elementem, a najwybitniejsze kabarety zawsze kojarzono z osobą konferansjera – „patrona”, głównego twórcy, „dyrektora”, herolda. W Chat Noir prym wiódł „generał” Robert Salis, bezpardonowo rugający publiczność. Kabaretowi Le Mirliton ton nadawał Aristide Bruante, prowokacyjnie lekceważący zebraną w lokalu publiczność. W Polsce Zielony Balonik, prowadzony najpierw przez zbyt „drętwego” Jana Augusta Kisielewskiego, wypromował na konferansjera „Stasinka” – Stanisława Sierosławskiego, w Momusie zapowiadał Tadeusz Ulanowski. W teatrzykach kabaretowo-rewiowych międzywojnia królował Fryderyk Járosy, który opublikował teksty swojej konferansjerki prowadzonej w Qui Pro Quo pt. Proszę Państwa!
Najbardziej znani konferansjerzy w Polsce po 1945 to: Kazimierz Rudzki (kabaret Wagabunda), Piotr Skrzynecki (Piwnica pod Baranami), Edward Dziewoński (kabaret Dudek), Jan Pietrzak (kabaret Pod Egidą), Piotr Bałtroczyk, Andrzej Poniedzielski i Artur Andrus.
Bibliografia
- Fox, Dorota: Kabarety i rewie międzywojennej Warszawy, Katowice 2007;
- Járosy, Fryderyk: Proszę Państwa! Warszawa 1929;
- Kiec, Izolda: Wyprzedaż teatru w ręce błazna i arlekina... czyli o kabarecie, Poznań 2001.
