Zygmunt Przybylski
PRZYBYLSKI Zygmunt (1856 Kraków - 13 II 1909 Warszawa), dyr. teatru. Wychowanek Stanisława Koźmiana. Uczył się w gimn. św. Anny, a następnie studiował literaturę pol. na Uniw. Jagiell. w Krakowie. W 1873 prawdopodobnie występował w t. amatorskim Stow. "Gwiazda" w Krakowie (m.in. jesienią tego roku w "Uliczniku paryskim"). W 1878-79 wydawał w Krakowie "Echo" - tygodnik poświęcony m.in. sprawom t. i sztukom pięknym. W piśmie tym w 1878 zamieścił m.in. swoją pracę pt. "Krytyka teatralna w Krakowie". Od 1 IV 1894 do 1 IV 1896 był dyr. t. lwow.; wspólnikami jego byli w tym czasie H. i T. Szydłowscy. Na stanowisku dyr. sceny lwow. wykazał energię i pracowitość. Wystawiał repertuar wartościowy, pozyskał dwukrotnie na występy gościnne H. Modrzejewską. Z kolei przeniósł się do Warszawy. Tu od 30 V do IX 1896 wraz z L. Dobrzańskim prowadził t. ogr. Wodewil. Od 8 V do 2 X 1898 był dyr. t. ogr. Odeon, następnie od 11 X 1898 do grudnia tego roku kierował t. w Dolinie Szwajcarskiej a od 7 XII do 10 IV 1899 prowadził znowu przedstawienia w Odeonie (był to pierwszy prywatny t. zimowy w Warszawie). Latem 1904 był z L. Hellerem dyr. t. Renaissance w Warszawie (od 21 V do 13 IX). Był autorem b. popularnych i często wystawianych komedii: "Wicek i Wacek", "Państwo Wackowie", "Dwór we Włodkowicach", "Dzierżawca z Olesiowa", "Fotografia Jędrusia" i in.; autorem szkicu pt. "Koźmian w swoim teatrze"; natomiast wydana pod jego nazwiskiem w 1898 książka pt. "Z rozwoju polskiego teatru. Antonina Hoffmann" była w znacznej części napisana przez Stanisława Koźmiana. We wspomnieniu pośmiertnym M. Gawalewicz napisał o P.: "teatr był jego umiłowaniem najgorętszym - ale czy zajmował się jego kierownictwem, jak we Lwowie i Warszawie, czy próbował reżyserii, czy pisał o teatrze - najwięcej zdolności i zasługi wykazywał tylko pisząc dla teatru".
Bibl.: Estreicher: Drużyny s. 4; Filler: Melpomena; Obraz literatury, seria IV, t. III (J. Got; tu bibl.); Okręt s. 207-208; EMTA 1896 nr 12, 1897 nr 7; Pam. teatr. 1956 z. 4 (M. Rulikowski s. 550, 558, 559-560); Scena i Sztuka 1909 nr 8 (M. Gawalewicz).
Ikon.: Fot. -IS PAN.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
