"Kraksa"
Książka, teatr i telewizja już tak dokładnie przyswoiły polskiemu odbiorcy twórczość Durrenmatta, że trudno dzisiaj o jakiś moment zaskoczenia. Jeden z najwybitniejszych dramaturgów współczesnych jest po prostu naszym dobrym znajomym, znamy jego zalety, ale i słabości, dostrzegamy, że nie rzadko powtarza się w swych morałach i przestrogach. Niemniej, wciąż jesteśmy pod jego urokiem.
Wydaje mi się, że słuchowisko "Przygoda Alfreda Trapsa" jest psychologicznie prawdziwsze i bardziej konsekwentne niż wersja książkowa tego tematu, znana pod nazwą "Kraksy". Noweli nie mam świeżo w pamięci, więc trudno mi się podpisać baz zastrzeżeń pod tym przypuszczeniem. Może po prostu inscenizacja telewizyjna silniej wydobyła wątki, które nie zawsze rzucają się w oczy "biernemu" czytelnikowi.
Bo gra doborowej obsady była pod każdym względem znakomita. Jan Świderski jako prokurator ustawił swą rolę w oparciu o kapitalne założenie: zatarł zupełnie różnicę między zabawa i umownością sytuacji, a rzeczywistym jej sensem. Jedno przechodziło w drugie, mieszało się, tworzyło zwartą całość, wstrząsającą i groteskową. Stanisław Zaczyk przekazał nam kapitalnie proces degrengolady Trapsa. Pozostali wykonawcy mieli nieco mniejsze pole do popisu, niemniej i oni potrafili błysnąć, Saturnin Butkiewicz w scenie końcowej wprowadził widzów wprost w nastrój samounicestwienia.
Oczywiście, nie jest zbyt trudno tak ustawić "Kraksę" po licznych wcieleniach scenicznych "Wizyty starszej pani". Konrad Swinarski, dysponując bogatym doświadczeniem"' poprzednich inscenizacji Durrenmatta, musiał jednak wiele popracować, by uniknąć zarzutu wtórności. Wybrnął chyba z tego zadania bez zarzutu, czego dowodem sam spektakl - inteligentny i pozostawiający mocne wrażenie.
