Król Edyp
Choć Sofokles był autorem bardzo płodnym - napisał ponad 120 dramatów - z tego bogatego dorobku zachowało się ledwie kilka. Dwa z nich - "Król Edyp" i "Antygona" z pewnością należą do najważniejszych sztuk w historii ludzkości. O ile "Antygona" określana jest najczęściej "tragedią władzy", o tyle "Króla Edypa" zwykło nazywać się dramatem o ludzkiej dumie, dociekliwości i odpowiedzialności moralnej. Warto też pamiętać, że Sofokles tuż przed śmiercią napisał "Edypa w Kolonie" (sztukę wystawiono już po śmierci genialnego dramaturga), w której przedstawił oczyszczenie tebańskiego króla z win i jego śmierć na ziemi attyckiej. Być może w ten sposób chciał sam autor nieco złagodzić tragiczną wymowę "Króla Edypa".
Arcydramat Sofoklesa rozpoczyna się od pieśni przewodnika chóru: "Do ciebie Edypie ślemy prośbę błagalną, byś nas ratował". Na Teby spada wiele nieszczęść, głód, zaraza, dzieci rodzą się martwe. Wyrocznia mówi, że jest to kara za to, że w mieście ciągle przebywa morderca króla Lajosa. Edyp - władca prawy i szlachetny obiecuje, że znajdzie i ukarze zabójcę i tym samym wydaje na siebie wyrok. Jak się wkrótce okaże, to on, wędrując samotnie wdał się w bójkę i zabił przeciwników, wśród nich starego Lajosa. Ale to dopiero początek powikłanych losów Edypa.
Laco Adamik zrealizował przed sześcioma laty spektakl w krakowskim Lęgu wykorzystując przestrzeń i możliwości techniczne nowego wówczas ośrodka. Powstało przedstawienie bardzo zwarte, gęste od ludzkich emocji, a przecież na swój sposób oszczędne i ascetyczne. Wśród monumentalnych murów Teb (bardzo dobra scenografia Barbary Kędzierskiej), na tle tłumu mieszkańców toczą się dramatyczne rozmowy bohaterów. Dzięki przejmującym rolom Jana Frycza (Edyp), Teresy Budzisz-Krzyżanowskiej (Jokasta), Jana Peszka (Tyrezjasz) i Jerzego Treli (Kreon) mamy do czynienia nie ze starożytnym mitem, ale prawdziwą tragedią ludzi, którzy nie mając wpływu na swój los potrafią jednak dokonać właściwej oceny moralnej i wymierzyć sprawiedliwość.
Poniedziałek, 23 listopada, TVP1, godz. 21.10
