Artykuły

- Nie lubię, gdy tańczy się wyłącznie dla tańca. Ważne jest przesłanie, odczucia - mówi choreograf ZOFIA RUDNICKA przed wznowieniem "Śpiącej królewny" w Operze Nova w Bydgoszczy.

Po jedenastu latach drzemki w Bydgoszczy budzi się "Śpiąca królewna" Piotra Czajkowskiego. Rozmowa z Zofią Rudnicką [na zdjęciu], tancerką, autorką choreografii do słynnego baletu Piotra Czajkowskiego.

Czy będąc baleriną z wielu rzeczy musiała Pani zrezygnować?

- Z niczego. Mam dzieci. Po 20 latach scenicznych występów robię nadal to, co lubię, czyli tworzę układy choreograficzne. Może trochę musiałam ograniczyć uprawianie sportu - nie jeżdżę na nartach ani na łyżwach.

Wybrała Pani pracę choreografa, czyli kogo?

- To zawód podobny do muzyka. Muzyk komponuje melodię, a ja muszę stworzyć schemat ruchowy. Układam sobie wszystko na scenie - nie na papierze. Choreografia to praca na żywych ludziach. Im lepsi tancerze, tym lepszy efekt.

Balet jest oparty na klasycznych ruchach, jaka zatem jest rola choreografa? Czy tylko kontroluje wykonawstwo?

- Rzeczywiście, jeśli pracujemy na bazie tańca klasycznego trzymamy się klasycznego kodu, np. pierwsza arabesca, druga arabesca, ale zawsze jest w konkretnym układzie znamię choreografa, jego wizja. Pokazuję tancerzom, jak wykonać poszczególne figury. Już wprawdzie nie tańczę, ale podpowiadam, np.: zrób dwa tury, czyli obroty na palcach albo zrób piruet, czyli obrót na jednej nodze.

Jak w takim razie przygotowuje się układ choreograficzny do konkretnego baletu?

- Muszę znać muzykę, wiedzieć, o co chodzi, jaka jest intryga. Nie lubię, gdy tańczy się wyłącznie dla tańca. Ważne jest przesłanie, odczucia, ważne jest to, jak dobrać figury, żeby te najpiękniejsze emocje w pełni wydobyć.

A jak to jest w "Śpiącej królewnie" Czajkowskiego?

- Z przyjemnością wracam po 11 latach do tego baletu. Tu także są klasyczne części: kulminacja, pas de deux, czyli kroki we dwoje, wariacje i na zakończenie 3 kody, tzn. popisowe fragmenciki, np. tancerka wykonuje 32 obroty na jednej nodze, a tancerz kręci się także na jednej nodze, a jego druga noga otwarta jest w bok. Kolejność wspomnianego pas de deux jest z góry ustalona.

Czyli znów całość oparta jest na klasycznym schemacie?

- W każdym balecie są stałe układy, w "Jeziorze łabędzim", w "Don Kichocie". Temat, muzyka, ruch nie zmieniają się, np. układ głównych bohaterów w "Śpiącej królewnie" ma już prawie 112 lat. Słynni tancerze z Eco Studio i z grupy Petina także wykonywali "Śpiącą", ale

odchodzili od konwencji. Jedna z interpretacji czyni ze słodkiej królewny narkomankę, która ukłuła się nie wrzecionem, lecz igłą.

Pani jest za unowocześnianiem sztuki czy za tradycyjnymi obrazami?

- Jeśli ktoś ma dobry pomysł i przeprowadzi swoje zamierzenia od początku do końca, to nie mam nic przeciwko nowatorstwu. Klasyka jest trudniejsza, gdyż trzeba mieć perfekcyjny zespół.

"Śpiąca królewna" to klasyka, zatem jest trudno...

- Zespół tańczy świetnie, dlatego o problemach nie może być mowy. Znakomite tancerki to: Białorusinka Yolha Karpovich, Svietlana Irzhavskaya. Jest tylko jeden książę, o którego życie bardzo drżymy przed sobotnią premierą - Yiktar Dzerayianka. To balet akademicki, ważny jest zatem nawet układ rąk.

Co się dzieje z rękoma?

- Nie mogą sobie byle gdzie "latać". Środkowy palec musi być lekko zagięty do środka, każdy palec ma właściwie swoje miejsce. Takie drobne elementy składają się na piękno całości.

TECZKA OSOBOWA

Zofia Rudnicka - tancerka, choreograf. Występowała jako solistka w Teatrze Wielkim w Warszawie. Gwiazda telewizyjnych programów rewiowych, muzycznych, baletowych. Współpracuje przy realizacji kabaretu Olgi Lipińskiej. Tworzy choreografię do widowisk teatralnych, rozrywkowych, filmów baletowych, operetek, musicali, oper, spektakli baletowych, w tym do słynnego "Nienasycenia" wg Witkacego z muzyką Tomasza Stańki. Wykłada kompozycję tańca w Akademii Muzycznej w Warszawie. W Bydgoszczy inscenizowała "Śpiącą królewnę" Piotra Czajkowskiego.