Artykuły

Komedia w 3-ch aktach A. Grzymały-Siedleckiego - Reżyseria H. Małkowskiej -- Dekoracje W. Małkowskiego

Doskonale zbudowaną komedię obyczajową p. t.: "Spadkobierca" wysnuł Siedlecki z własnej powieści "Samosęki", przepojonej subtelną ironią. Punktem centralnym tej powieści jest przeciwstawienie interesów dworu i interesów włościańskich co do własności ziemskiej. W "Spadkobiercy" walka chłopa z dziedzicem o ziemię przerasta swymi rozmiarami ramy komediowe, domaga się wprost faktury dramatycznej. Siedlecki nie chciał wyjść z zakresu komedii obyczajowej, podał wiec historię zatargu dworu w mocnych skrótach, które w pierwszym momencie zabrzmiały twardo i zgrzytliwie, za to w ostatnim momencie dały idyllę czysto komediową, jeżeli nawet nie krotochwilną. Siedlecki traktuje tu konflikty z uśmiechem łagodnym i wyrozumiałym. - Jako wyborny znawca teatru, wie, że zajmująca fabuła i dobrze uwypuklone charaktery stanowią najpewniejszy warunek powodzenia. Nawet motyw melodramatyczny może przykuwać uwagę widza, o ile jest odpowiednio użyty.

"Spadkobierca" posiada zajmującą fabułę, odznacza się wybornym dowcipem, chwyta za serce miłym sentymentem. Melodramatyczność nadaje komedii tej specyficzny urok.

Rzecz dzieje się w Samosękach, majątku Obierzyńskich, którym administruje po śmierci dziedzica poczciwy, lecz niedołężny imć pan Siekierka, a "pomaga" mu w nieróbstwie syn jego, pełniący tu funkcje praktykanta. Gospodarstwem zajmuje się właściwie energiczna pani Katarzyna, urocza wdówka, kobieta bezpretensjonalna, utrzymująca z pracy rąk swą jedynaczkę Wikcię i matkę.

Do zdewastowanych Samosęków zjeżdża bratanek zmarłego dziedzica, Aleksander Obierzyński... Wraca z Ameryki po wielu latach dobrowolnego tułactwa i ciężkiej harówki, by objąć spadek po stryju i wypocząć. Pań Aleksander, szorstki na pozór i w obejściu nieprzyjemny, zyskuje sobie zwolna sympatię wszystkich mieszkańców dworu, lecz nie może zdobyć serca Wikci, która kocha młodego Siekierkę.

Samosęki mają przejść w obce ręce... Katastrofa blisko. Ale w Obierzyńskim budzi się potomek tego starego rodu, trzymającego się od wieków ziemi, "która jest po to, aby rodziła". Ten self-made man amerykański, słabo władający językiem ojczystym, kocha swą ziemię rodzinną całą dusza, a przezwyciężywszy chwilową apatię, bierze się rączo do roboty, podciąga miedzy innymi młodego Siekierkę i w Samosękach zakwita nowe życie - życie pracy i trudu. A w starym dworze o tradycjach wielkopańskich gości duch demokratyzmu.

I wtedy znów do głosu dochodzi przewlekła sprawa serwitutów; Obierzyński daje się ponieść temperamentowi i rani poważnie przywódcę chłopów samosęckich Ćwierczaka. "Pachnie kryminałem" - mówi kostyczny stary lokaj Antoni. A tymczasem pani Katarzyna coraz gorętszym płonie afektem do przystojnego dziedzica i haruje dla niego i służy mu dobrą rada.

Zabawne qui pro quo, sceny komiczne i na przemian tragiczne, akcja toczy się coraz żywiej i wreszcie następuje radosny finał. Obierzyński żeni się z panią Katarzyną, a młody Siekierka bierze jej córkę. Ze sceny płynie szeroką falą beztroski humor, sentyment i zdrowy krzepiący optymizm.

Świetną, błyskotliwą komedię Siedleckiego wystawiono na scenie Teatru Ziemi Pomorskiej nadzwyczaj starannie. Obsada była wprost wymarzona, a gra całego zespołu bez najmniejszych mankamentów. Wszyscy bez wyjątku wykonawcy czuli się w swoim żywiole, grali pewnie i śmiało, i spisali się summa cum laude. Trzeba by po prostu przepisać cały afisz i dać artystom notę tym razem bardzo dobrą. A jeśli już koniecznie mamy kogo wyróżnić, to przede wszystkim p. Wieczorkowską za kapitalną kreację Katarzyny, p. Ilcewicza jako Siekierkę seniora, panią Szyszko-Bohusz w roli przemiłej, naiwnie - słodkiej Wikci i p. Bracką w roli gadatliwej oficjalistki Bitkowskiej. Na szczere uznanie zasłużyli także: dekorator i reżyserka.

Publiczność bawiła się jak nigdy, a sala rozbrzmiewała wesołym śmiechem i brawami przy otwartej kurtynie.

Zaryzykujemy twierdzenie, że ostatnia premiera, jeśli chodzi o repertuar komediowy, prześcignęła pod każdym względem wszystkie inne spektakle obecnego sezonu.