Artykuły

Henryk Tomaszewski, twórca znanej nie tylko w Polsce Pantomimy Wrocławskiej, zawitał do Teatru Narodowego. Wbrew oczekiwaniom widzów zrobił w Warszawie spektakl skromny, a jednak stanowiący rodzaj artystycznego bilansu, jeśli tak potraktować refleksje, którymi dzieli się z widzami. "Traktat o Marionetkach", bo tak brzmi tytuł granej na scenie przy Wierzbowej sztuki, mówi bowiem o wiecznym dążeniu artysty do doskonałości i wiecznym niespełnieniu. Jeśli wzorcem, do którego próbuje odnieść się artysta, w tym wypadku tancerz, miałaby być natura, to z założenia jest to wzorzec niedosiężny, bowiem człowiek jest zaledwie imitatorem tego, co samoistne, co naturalne, co stanowi testament, przez który nam, skażonym cywilizacją, przebić się nie uda.

Skąd taki temat? Dziewiętnastowieczny dramaturg niemiecki, Heinrich von Kleist, popełnił, nieco na marginesie swojej twórczości, krótki utwór "O teatrze marionetek". Uczynił w nim narratorem znanego tancerza miejscowej opery, który ma dziwny sposób spędzania wolnego czasu. Otóż godzinami przygląda się występom wędrownego teatru marionetek, których naturalność wydaje mu się przekleństwem pretensjonalności sztuki profesjonalnej. Zdaniem Kleista, Człowiek tak bardzo oddalił się od natury, że zatracił naturalna odruchy, a przestrzeń, jaką wypełnia między doskonałością Boga a prostotą lalki, wcale go nie satysfakcjonuje.

Czyżby podobne pytania o miejsce sztuki w porządku wszechświata zadawał sobie scenarzysta, reżyser i choreograf tego spektaklu Henryk Tomaszewski?

Sztuka jest rodzajem małej rozprawy filozoficznej, dlatego więc może zawieść amatorów widowiskowości w teatrze, ale aktorstwo, zwłaszcza Krzysztofa Wakulińskiego i młodziutkiego (choć z dorobkiem) Łukasza Lewandowskiego spełnia wszystkie oczekiwania.

Przedstawienie trwa niecałą godzinę, co amatorzy wcześniejszych powrotów do domu poczytują to ostatnio za walor. A że spektakl robiony jest ręką mistrza formy plastycznej i mimicznej, spotkamy w nim lalkarza z zespołem marionetek, a nawet małpę! Czy prawdziwą? Zobaczcie Państwo sami.