Warszawa liderem Europy?
- Wierzę, że Warszawa, jako miasto na styku Zachodu i Wschodu, ma szansę, i właśnie dlatego tu jestem. Europa wciąż się zmienia. Wszyscy pytamy, jak będzie wyglądała dla przyszłych pokoleń. Warszawa jako miasto rozwijające się dynamicznie i podkreślające rolę kultury może temu procesowi przewodzić. Szczególnie w tej części Europy - mówi Rzeczpospolitej Tom Fleming, doradca ratusza ds. uzyskania tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016.
"Staje do boju", "walczy", "toczy bitwy" - mówiąc o staraniach Warszawy o tytuł ESK 2016, zwykle używamy tych sformułowań. Czy to naprawdę "kulturalna wojna"?
Tom Fleming: Nie, to nie wojna. Tylko jedno polskie miasto otrzyma tytuł, ale wszystkie mogą wiele zyskać już na samym etapie przygotowań. Ideą, która przyświeca Europejskiej Stolicy Kultury, jest podnoszenie profilu kulturalnego każdego z kandydatów - stworzenie silnego sektora kulturalnego. Mam nadzieję, że wygrane miasto będzie chciało współpracować z pozostałymi i dbać o rozwijanie partnerskich projektów. To szansa nie tyle na arenie lokalnej, co międzynarodowej.
Co Warszawa może osiągnąć w czasie przygotowań?
- To czas na skupienie się na tym, co warto udoskonalić w polityce lokalnej, i szansa na rozszerzenie sieci kontaktów w całej Europie. EKS to nie jedna duża impreza, lecz silna struktura. Warszawa może ją wypracować. Dużo na tym zyska, tym bardziej że rozwój sektora kulturalnego wpływa na rozwój całej gospodarki.
Dlatego zapraszasz do dyskusji o ESK menedżerów kultury, przedstawicieli branży turystycznej i biznesu?
- Zależy mi na partnerstwie, dialogu. Nie ma co mówić "zrobimy coś dla was", lecz: "możemy zrobić coś razem". Miasto składa się z wysp, na których rodzą się ciekawe inicjatywy. Żeby zobaczyć, jak wielką mają siłę, warto już teraz podjąć współpracę.
A kto powinien nad tym czuwać? Część polskich miast powierzyła koordynację przygotowań do ESK profesjonalnym firmom. W Warszawie dba o to sam urząd. Która forma jest najlepsza?
- Nie ma jednej receptury. Sposób przygotowania zależy od specyfiki miasta. Dla Warszawy połączenie pracy różnych struktur w mieście będzie dużym wyzwaniem. Taka integracja z pewnością przyniesie dobry skutek, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się mało ekscytująca.
By ekscytować, ratusz postanowił zorganizować trzy nowe, ogromne festiwale. Nieważne, że dwa z nich już zostały przekreślone. Warto z takim wyprzedzeniem tworzyć duże wydarzenia kulturalne?
- ESK potrzebuje dużych wydarzeń. Przede wszystkim jednak trzeba przyjrzeć się temu, co już jest, i zastanowić się, który z festiwali warto rozbudować, wzbogacić na przykład o inne formy sztuki. Każde duże wydarzenie kulturalne musi mieć korzenie. Bez nich nie będzie dawać owoców.
W ostatnich latach tytuł ESK zdobywają przeważnie małe miasta. Jak w tym kontekście ocenisz szansę Warszawy?
- Zdarza się, że duże miasta po prostu nie startują albo robią to od niechcenia, w arogancki sposób. Wychodzą bowiem z założenia, że i tak są już kulturalnymi stolicami. W Warszawie jest inaczej. Podchodzi ona do tytułu bardzo poważnie. Wierzę, że jako miasto na styku Zachodu i Wschodu ma szansę, i właśnie dlatego tu jestem. Europa wciąż się zmienia. Wszyscy pytamy, jak będzie wyglądała dla przyszłych pokoleń. Warszawa jako miasto rozwijające się dynamicznie i podkreślające rolę kultury może temu procesowi przewodzić. Szczególnie w tej części Europy.
A czy masz jakąś wskazówkę dla urzędu miasta, jak tego dowieść?
- Po pierwsze, władze muszą pokazać, że Warszawa może poradzić sobie ze definiowaniem tego, jaka będzie Europa przyszłości. Po drugie, udowodnić, że traktują kulturę holistycznie, jako element rozwoju miasta. I nie można być przy tym aroganckim, myśleć, że tytuł ma się w kieszeni. Wiele może się jeszcze zmienić na lepsze, chociażby dzięki zacieśnieniu współpracy różnych podmiotów zajmujących się kulturą. I nawet jeśli czasem przy tym współdziałaniu trzeba będzie iść na kompromis, to cel jest tego wart.
Tom Fleming
Współtwórca programu kulturalnego dla Guimaraes, portugalskiego miasta, które będzie Europejską Stolicą Kultury 2012. Doradca Rady Europy ds. polityki kulturalnej. Autor i współautor licznych ekspertyz i raportów m.in.: National Design Challenge for Schools: Business Model Development (2010), Developing Sheffield's UK City of Culture 2013 bid (2009), Creative Industries Development in the Northern Portugal Region (2009), Creative & Knowledge Clusters in Dubai (2008).
