"Letnicy" Gorkiego z Poznania
AKCJA sztuki Gorkiego "Letnicy", pokazanej na drugim wieczorze III WST w Teatrze Dramatycznym, dzieje się na początku naszego wieku (napisana w r. 1904) w carskiej Rosji w podmiejskiej miejscowości letniskowej, w której spędzają "wywczasy" przedstawiciele inteligencji (czy - jakbyśmy dziś powiedzieli - wolnych zawodów): lekarze, inżynierowie, pisarze.
Sztuka jest bardzo "czechowowska", Gorki był niewątpliwie w pierwszym okresie swego pisarstwa pod wpływem autora "Wiśniowego sadu" (poznał go w 1901 r.) - tylko, że "weltschmerz" rosyjskiej inteligencji, jej beznadziejna bezwyjściowość oraz - mimo wyostrzonej samoświadomości - żałosna niemożność znajduje u Gorkiego jeszcze dobitniejszy wyraz a niektóre partie dialogu (m. in. o niemożności porozumienia się między ludźmi) przypominają tzw. awangardę paryską lat pięćdziesiątych. Cechy aktualności mają też rozmowy adwokata Basowa z pisarzem Szalimowem na temat sensu społecznego i rezonansu pisarstwa. Ale wiele tu - za wiele - rezonerstwa, za wiele się mówi, za mało - akcji scenicznej, stąd niektóre sztuki są nużące.
A jej tytuł? Poza sensem dosłownym zawiera jeszcze sens metaforyczny. Żona Basowa, Warwara, najwięcej rozumiejąca z tego co się wokół niej dzieje i - obok lekarki Marii Lwowny - najwrażliwsza, mówi: "Inteligencja - to nie my! My jesteśmy... letnikami w swoim własnym kraju. Krzątamy się, szukamy w życiu wygodnych miejsc, nic nie robimy i dużo mówimy, do obrzydliwości dużo".
W teatrze dociera do nas właśnie to mówienie. A że mówi się "dużo", bo prawie przez cztery godziny, przedstawienie w miarę upływu czasu coraz bardziej nuży, zwłaszcza że po interesująco zrobionym I akcie następne coraz bardziej "siadają". Szkoda, że reżyser nie dokonał skrótów, bo aktorsko spektakl jest zupełnie przyzwoity a H. Łabonarska (Warwara), W. Komasa (Włas), E. Jarosik (Olga), W. Ostrowska (Maria) stworzyli postaci bardzo interesujące i pełne.
