Artykuły

Mark Medoff (ur.18.03.1940). Wykładowca literatury , aktor, reżyser, dramaturg.

Wychowany w ideologii "dzieci - kwiatów", czynny uczestnik ruchu "non - violence" ( zasada nie stosowania przemocy), niedoszły żołnierz w Wietnamie (podarł książeczkę wojskową). Od roku 1978 pracował jako dziekan Wydziału Dramatu New Mexico State University w Las Cruces. Autor m.in. : "When You Coming Back, Red Ryder", "The Wager", "The Kramer", "The Conversion of Aaron Weiss", "Firekeeper", "The Halloween Bandit".

Prapremiera sztuki "Dzieci mniejszego Boga" odbyła się 21.01.1979 roku w New Mexico State University w reżyserii autora. Dramat powstał podczas "warsztatu", przy którym współpracowali Phyllis Frelich (grała rolę Sary), jej mąż Robert Steinberg (James) oraz wykładowcy i studenci Wydziału Dramatu. "Dzieci" zostają wystawione powtórnie w październilu 1979 roku w Mark Taper Forum w Los Angeles (po kolejnych przeróbkach zostaje siedem osób z trzynastu, II akt napisany na nowo). Reżyseruje Gordon Davidson. Obok Phyllis Frelich, w roli Jamesa występuje John Rubinstein.

Przedstawienie odniosło ogromny sukces, wzbudzając zainteresowanie producentów z Broadwayu. Po niewielkich zmianach zostaje przeniesione do Nowego Jorku. Premiera odbyła się 30.03.1980 r. w Longarce Theatre. I znów aplauz - zarówno ze strony krytyki, jak i widzów. Posypały się nagrody: Outer Crities Circle Award, Drama Desk Award oraz "Tony" w trzech kategoriach: dla Phylis Frelich - najlepszej aktorki, Johna Rubinsteina - najlepszego aktora oraz dla Marka Medoffa - autora najlepszej sztuki sezonu 1979/1980 na Broadwayu.

Wielkim powodzeniem cieszyła się również wersja filmowa sztuki. W 1987 roku zostaje zrealizowany film ( tłumaczony jako "Dzieci gorszego Boga") w reżyserii Randy Heines, wg. scenariusza Hespera Andersona i Marka Medoffa. Rolę Jamesa odtwarzał znany gwiazdor amerykański John Hurt, zaś Sarę grała głuchoniema aktorka Marlee Matlin. Za tę rolę otrzymała Oskara w roku 1987.

W Polsce prapremiera sztuki odbyła się w Warszawie w Teatrze Ateneum 11.03.1989 roku w przekładzie Kazimierza Piotrowskiego i reżyserii Waldemara Matuszewskiego. Rolę Sary odtwarzała Maria Ciunelis, Jamesa - Krzysztof Kolberger. Przedstawienie odniosło ogromny sukces. Oboje aktorzy opanowali na tyle język migowy, aby zarówno głuchy jak i laik mógł odebrać płynnie uniwersalne, wręcz egzystencjalne przesłanie sztuki, która swym ogromnym ładunkiem emocjonalnym i wewnętrzną prawdą mówi o przepaści miedzy światem dźwięków, a światem ciszy - ale też o przekroczeniu barier, które dają nadzieję na zrozumienie odmienności, która pozornie dzieli - a tak samo łączy.

Po siedmiu latach, 12.11.1996 roku, warszawski Teatr Ateneum wznowił w tej samej obsadzie "Dzieci mniejszego Boga" na prośbę Polskiego Związku Głuchych.

Kolejna premiera tego wspaniałego, kameralnego dramatu odbywa się po dziesięciu latach. Tym razem reżyserką tego spektaklu jest "dawna " Sara czyli Maria Ciunelis. Jamesa kreuje Tomasz Kozłowicz, który w poprzednich realizacjach grał głuchego Orina. Natomiast główną bohaterkę - Sarę odtwarza głucha aktorka - Monika Majer, a Orina - też nie słyszący - Michał Łach.

Sztuka ta jest w pewnym sensie autoanalizą, ale zarazem pokrętnym dylematem różnych osobowości. Jest też historią o doznaniu pozazmysłowym i konfliktach wynikających z trudności wejścia do cudzego świata., ponieważ nie można być jednocześnie głuchym i słyszącym.

Jak udział " migających - profesjonalistów" wpłynie na realizację tej sztuki, a jak na odbiór przez widzów słyszących i nie słyszących ? Jak odczytamy pułapki łatwej klasyfikacji świata ? Gdzie jest naprawdę granica sprawności ? Czy lepiej poznamy świat ludzi głuchych ? Czy czeka nas lekcja pokory ? Czy w "miganym " melodramacie niemożliwe stanie się możliwe ? Czy przepaść między światem ciszy a światem dźwięków jest do przekroczenia ? Czy pełne zrozumienie odmienności jest naprawdę możliwe?

Towarzystwo Teatrum Warszawa, Mark Medoff, DZIECI MNIEJSZEGO BOGA, (CHILDREN OF A LESSER GOD)

Dlaczego tak się stało

Jak gdyby mniejszy Bóg stworzył świat

Ale zabrakło sił, by światu nadać

odpowiedni kształt ?

Tennyson "Królewskie idylle"

Przekład: Kazimierz Piotrowski

Reżyseria: Maria Ciunelis

Scenografia: Marcin Stajewski

Kostiumy: Małgorzata Bursztynowicz

Muzyka: Paweł Przezwański

Konsultacja języka migowego: Mirosława Sosnowska

obsada:

James Leeds, nauczyciel mowy w Państwowej Szkole dla Głuchych - Tomasz Kozłowicz

Sara Norman, głucha od urodzenia - Monika Majer

Orin Dennis, trochę słyszy, czyta z ust - Michał Łach

Pani Norman, matka Sary - Anna Gornostaj

Franklin, kierownik szkoły dla głuchych - Jacek Kawalec

Lidia, trochę słyszy, czyta z ust - Agata Sasinowska

Edna Klein, adwokat - Cynthia Kaszyńska