Artykuły

Jeżeli sfinalizują się rozmowy Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice z Wyższą Szkołą Psychologii Społecznej dotyczące utworzenia w Warszawie zimowej siedziby Ośrodka, będziemy mogli oglądać spektakle zespołu Włodzimierza Staniewskiego dużo częściej.

Na razie widzom pozostają gościnne pokazy. W tym tygo­dniu zobaczymy jedną z ostatnich prac Gardzienic - "Ifigenię w Aulidzie" - okre­ślaną jako "praca w toku".

Spektakl powstał we współ­pracy ze Starym Teatrem, mu­zykę napisał Zygmunt Ko­nieczny, a pierwsze przedpremierowe pokazy odbyły się w ubiegłym roku, w trakcie krakowskiego festiwalu re_wizje/antyk. Oficjalną premierę Gardzienice pokazały... w No­wym Jorku, w słynnym teatrze La MaMa. Włodzimierz Staniewski kolejny raz (po "Meta­morfozach" i "Elektrze") sięga do starożytności i jednego z najokrutniejszych mitów greckich: złożenie w ofierze bogom przez króla Agamemnona własnej córki Ifigenii. Za­sadniczym trzonem spektaklu jest tragedia Eurypidesa, ale odczytywana eseistycznie, przez rozmaite wersje mitu, nawiązująca do pierwotnego dionizyjskiego rytuału.

- Konieczność złożenia ofiary ludzkiej w celu obrony najwyższych wartości - a cza­sem wartości uznanych za nąjwyższe jedynie przez określo­ną grupę (narodową, wyzna­niową) - wydaje się być gorą­cym dziś problemem - mówi o "Ifigenii" Włodzimierz Staniewski. - W imię imponderabiliów (religia, patriotyzm) poświęca się życie ludzkie na nie­spotykaną skalę i na sposób, który przypomina nam najmroczniejsze strony starożyt­ności i średniowiecza.

Główni bohaterowie: Agamemnon i Klitajmestra, Menelaos i Achilles jawią się jako postacie rozdarte między po­litycznym wyborem ofiary a osobistymi uczuciami. Final­ny zaś rytuał ofiary to bolesny akt ślepej przemocy, wymuszonej wiary, za którą stoi indoktrynacja, trujące podszep­ty, klęska mocnych w słowach i pozach, a słabych duchem. Ale to - o dziwo - nie boli. Oburza, ale nie boli.