Kraków-Bielsko-Katowice. Kurtyny z anegdotą
Najsłynniejsza malowana kurtyna teatralna zawisła 18 kwietnia 1894 r. w krakowskim Teatrze Miejskim (dziś im. Juliusza Słowackiego). Autor Henryk Siemiradzki nie zdążył na inaugurację teatru 21 października 1893 r., ponieważ za późno rozpoczęto z nim pertraktacje, gdy po wcześniejszym konkursie odrzucono m.in. projekty Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego.
W prasie ukazał się opis kurtyny z objaśnieniami samego Siemiradzkiego. Oto z lewej strony stoi w ciemnej szacie Tragedia. Patrzy na Erosa płaczącego nad urną z prochami Ukochanego Serca. Obok Morderstwo ze sztyletem w dłoni i półnaga Występna Miłość. Z lewej Furie i Widma. W głębi, u stóp posągu Sfinksa, pierwiastki dobra i zła walczą o panowanie nad światem. Artysta skontrastował mroczną, tajemniczą lewą stronę z rozświetloną, optymistyczną resztą obrazu. Kierunek wznoszący się grupy Psyche kontrastuje z poziomą kompozycją grupy Komedii i Trefnisia. W środku, tworząca krąg kompozycja rąk Natchnienia, Piękna i Prawdy, przywołuje synonim doskonałości - figurę koła. Statyka postaci wyrażających cierpienie, strach i grozę (Tragedia, Eros, Widma) przeciwstawiona jest dynamicznemu ruchowi radosnych towarzyszek Psyche.
Cztery lata wcześniej zawisła kurtyna w teatrze w Bielsku-Białej. Dekorator teatralny Franciszek Angelo Rottonaro, który wyposażył w kurtyny swego pędzla sceny Pragi, Zurichu i Hamburga, namalował na niej grono półnagich nimf, tańczących w idyllicznym pejzażu. Obok sygnatury autora widnieje także druga, Jana Kautsky'ego, z którego pracowni wyszła. Kurtyna, przechowana w ukryciu przez brygadiera sceny, przetrwała zapędy jednego z powojennych dyrektorów, który nakazał ją spalić wraz ze starymi dekoracjami. Odnowiona w 2000 r. wraz z całym Teatrem Polskim.
Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach posiada kurtynę Jerzego Dudy-Gracza. Podczas uroczystości 60-lecia artysty służyła za horyzont. Pracę, "Powrót Jaśnie Pani", jubilat podpisał wraz z Agatą Kurzak, która pomagała mu w malowaniu. Kurtyna będzie eksponowana podczas znaczących wydarzeń teatralnych. Jednak na stulecie Teatru im. Stanisława Wyspiańskiego w 2007 r. nową malowaną kurtynę przygotowuje artysta plastyk Piotr Schmitke.
Na zdjęciu: fragment kurtyny Siemiradzkiego w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie.
