Artykuły

8 kwietnia o godz. 19.30, w setną rocznicę śmierci Heleny Modrzejewskiej, Stary Teatr zaprasza na sceniczne czytanie sztuki Joanny Oparek "Projekt Ameryka" w reż. Radosława Rychlika.

Sala Modrzejewskiej , ul. Jagiellońska 1.

Wstęp wolny

zaproszenia do odebrania w Biurze Obsługi Widzów, Plac Szczepański 1.

Tel.012 422 40 40.

występują: Katarzyna Gniewkowska, Dorota Segda, Roman Gancarczyk, Jan Peszek, Jacek Romanowski

Patronka Starego Teatru - najbardziej znana w świecie polska aktorka Helena Modrzejewska - zmarła w 8 kwietnia 1909 roku. W jej pogrzebie w Los Angeles uczestniczyło pięć tysięcy osób, latem tego samego roku jej ciało przewieziono do Krakowa i pochowano na Cmentarzu Rakowickim, a uroczystość pogrzebowa przybrała charakter manifestacji narodowej.

Naprawdę nazywała się Jadwiga Helena Misel. Przez cztery sezony pracowała w Krakowie odnosząc coraz większe sukcesy, wiele korzystając z rad Jana Tomasza Seweryna Jasińskiego i Stanisława Koźmiana. Co roku występowała z teatrem w Krynicy i Poznaniu, tam poznała Karola Chłapowskiego, wielkopolskiego szlachcica, którego poślubiła w Krakowie w roku 1868. Jako Chłapowska weszła w kręgi wyższego towarzystwa, mimo to pozostała aktorką zachowując swój pseudonim. W 1868 roku otrzymała angaż do Warszawskich Teatrów Rządowych, gdzie cieszyła się statusem niekwestionowanej gwiazdy.

W 1876 roku Modrzejewska wyjechała z mężem do Ameryki, osiedlili się w Anaheim w Kalifornii, gdzie bez powodzenia próbowali prowadzić farmę. 20 sierpnia 1877 roku aktorka wystąpiła po raz pierwszy w California Theatre w San Francisco w tytułowej roli w "Adriannie Lecouvreur". Sukces amerykańskiego debiutu przesądził o jej dalszej karierze. Już w grudniu występowała w Nowym Jorku, następnie w Filadelfii, Bostonie, Waszyngtonie i wielu innych miastach. Na scenach amerykańskich posługiwała się uproszczoną wersją pseudonimu - Modjeska. Artystka odbyła trzy tournée po Wielkiej Brytanii (1880, 1881 i 1885), ale - mimo doskonałego przyjęcia - zrezygnowała z osiedlenia się na Wyspach. W Ameryce występowała ze swoim zespołem, wędrując z miasta do miasta we własnym luksusowym wagonie kolejowym. Ogółem odbyła 26 tournées po Stanach Zjednoczonych. Najlepszy zespół skompletowała podczas XIV tournée (1889/1890) grając wspólnie z Edwinem Boothem i Otisem Skinnerem. W 1883 roku otrzymała amerykańskie obywatelstwo.

Modrzejewska, uważana za jedną z najpiękniejszych kobiet epoki, często porównywana z Sarą Bernhardt, magicznie oddziaływała na widownię. Szczególny kult żywiła dla twórczości Szekspira oraz Schillera i Słowackiego, ale występowała też w lżejszym repertuarze (w sztukach Dumasa-syna czy Sardou). Wiele postaci grała w obu językach: polskim i angielskim. Podczas ostatnich wizyt w kraju aktorka zdążyła zagrać w dramatach Wyspiańskiego - w "Warszawiance" oraz "Protesilasie i Laodamii". Była podziwiana przez współczesnych, pochwał nie szczędzili jej Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz i Cyprian Kamil Norwid. Była bardzo romantyczną postacią w swojej antyromantycznej epoce, co w znacznej mierze przyczyniło się do powstania legendy "gwiazdy dwóch kontynentów".