Artykuły

"In Extremis. Historia Abelarda i Heloizy" z Teatru im. Horzycy z Torunia i "Blogi.pl" z Narodowego Starego Teatru z Krakowa na VII Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy. Pisze Michalina Łubecka w Gazecie Wyborczej - Bydgoszcz.

Czwarty wieczór festiwalowy pełen był plastycznych obrazów i zabawnie przekazanych poruszających nas, codziennych problemów. Zasłużone oklaski zebrało toruńskie "In Extremis" [na zdjęciu] oraz krakowskie "Blogi".

Iwona Kempa wraz z Teatrem im. Wilama Horzycy wzięła na warsztat tekst angielskiego dramatopisarza Howarda Brentona. I niezwykle wiernie, krok po kroku oddała jego historię perypetii średniowiecznych duchownych. Ale choć toruński spektakl zapowiadany jest jako starcie dwóch umysłów - Bernarda z Clairvaux oraz Piotra Abelarda - nie ogranicza się on jedynie do nakreślenia idei ich filozoficzno-religijnego sporu. Początkowo na plan pierwszy wyciągany jest wątek miłości uczennicy i duchownego, który obok dosłownego czytania Biblii uwielbia klepać po tyłeczkach swoje podopieczne - romans Abelarda i Heloizy. W ich zwyczajnym, wydawałoby się, uczuciu nie ma nic z banału. Twórcy przedstawiają tę historię w niezwykle plastyczny sposób - wymowna, ascetyczna dekoracja autorstwa Kempy ogranicza się jedynie do wielkiego podświetlonego krzyża, opuszczanych drzwi oraz kilku drewnianych ławek i zasłanego białym obrusem ołtarza. Z każdą sceną bohaterowie ubrani w świetne kostiumy Katarzyny Zawistowskiej przenoszą nas płynnie to do zakonnej szkoły, to do uciekających przez okno kochanków, to do ciemnego lasu. Efekt potęguje przejmująca muzyka - mieszanka współczesnych dźwięków z sakralnymi motywami. Gdyby nie świetna gra Tomasza Mycana (pewny siebie, zalotny, a jednocześnie mądrze krytyczny Abelard), wyjątkowej Matyldy Podfilipskiej (niewinna, pragnąca miłości i prawdy Heloiza) oraz Sławomira Maciejewskiego (odarty z dziecięcej wiary radykalny fundamentalista), a także dorównującego im tła (szczególnie Michała Marka Ubysza, Jarosława Felczykowskiego i Radosława Garncarka), ta opowieść mogłaby pozostać jedynie odległą bajką o średniowiecznych czasach. Dzięki ich energii (niestety zdecydowanie słabszej w drugiej części spektaklu) stała się prawdziwie współczesną opowieścią o naszych pragnieniach, wątpliwościach i lękach.

Z założenia bliskie naszym czasom było drugie przedstawienie - składające się z trzech części, w tym trzech monodramów, "Blogi". Zbudowane z zapisków internetowych pamiętnikarzy, wyreżyserowane przez Małgorzatę Hajewską-Krzysztofik ("Niebieska sukienka"), Szymona Kaczmarka ("Mydziecisieci") i Radka Rychcika ("Forma przetrwalnikowa"), intrygowały co chwila. Ocierały się o banał, ale nie było to ich wadą, a siłą - najlepszym świadectwem tego, co porusza współczesnych: diety, medialna sława, godziwa zapłata za pracę, miłość, pragnienie szczerej przyjaźni. Te opowieści bawiły, równocześnie skłaniając do refleksji. Każdy półgodzinny fragment przykuwał uwagę dzięki wyjątkowej grze poszczególnych aktorów. Na szczególne uznanie zasługuje Katarzyna Krzanowska w roli młodej lekarki - sfrustrowanej dziurawymi butami i ciągłą potrzebą kosztownego samodoskonalenia. Mówi: dość - i wyrusza do Anglii. Aktorka bawi się przestrzenią, kostiumem, scenografią, widzami i wreszcie - swoją postacią. Podobnie Adam Nawojczyk w roli nastoletniej Alinki z Gryfina. Jego zniewieściałość jednocześnie irytuje i bawi. On bardziej jeszcze niż cała reszta daje powód do namysłu - kto tak naprawdę kryje się za internetowymi nickami? Czy Alinka na pewno jest uczennicą? Czy czytamy codzienne wywody znudzonego mężczyzny oszołoma? Brawa należą się także wyjątkowej Iwonie Bielskiej, która w "Niebieskiej sukience" z dystansem i niezwykłym urokiem opowiada przemyślenia młodej dziewczyny. Spektakl ten udowodnił, jak świetnie sprawdza się umowna scenografia - strojna sukienka przypominała nie tylko o tytule sztuki, ale także o tym, że internetowe życie to jedynie kolejna rola, postać, w którą równie łatwo można wejść i wyjść z niej po chwili. Wejść i wyjść z niej, gdy wygodnie.