Lublin. "Do piachu" po angielsku
Dramat "Do piachu" [na zdjęciu] Tadeusza Różewicza bardzo rzadko było grane w Polsce i nigdy w jakimkolwiek obcym języku. Specjalnie dla Teatru Provisorium i Kompanii Teatr sztuka została przełożona na język angielski i w tej wersji była prezentowana podczas Edinburgh Fringe Festival 2008. Dziś "Bite the Dust" obejrzą lubelscy anglofani.
Przekładu dokonał prof. Allen Kuharski, Amerykanin polskiego pochodzenia, z pomocą Heleny Morawskiej-White. "Do piachu", po angielsku "Bite the Dust", prezentowane na festiwalu od 1 do 25 sierpnia, nie powtórzyło sukcesu z 2001 r., kiedy teatry Provisorium i Kompania Teatr zdobyły Fringe.
Sztuka Różewicza długo nie miała szczęścia również w Polsce. W autobiograficznym utworze, odwołującym się do wojennych doświadczeń poety, żołnierza AK, środowiska kombatanckie dostrzegły zamach na honor polskiego żołnierza, szarganie narodowych świętości. W ówczesnym odbiorze wątek akowski przyćmił rzeczywisty problem - demitologizację wojny, każdej wojny bez wyjątku.
Różewicz pisał swój dramat przez 17 lat (1955-1972), ale nie zdołał wydać go drukiem, bo zadziałała cenzura. Urząd Kontroli Publikacji, Prasy i Widowisk skasował też przedstawienie wyreżyserowane przez Tadeusza Łomnickiego w Teatrze na Woli. Ostatecznie "Do piachu" doczekało się publikacji dopiero w 1979 r., ale kontrowersje wybuchły na nowo, kiedy w 1990 r. Kazimierz Kutz zrobił telewizyjną wersję dramatu. Następnym, który odważył się odkopać "Do piachu", był Janusz Opryński, szef lubelskiego Teatru Provisorium. Premiera odbyła się w grudniu 2003 r.
Spektakl powstał we współpracy dwóch grup, Provisorium i Kompanii Teatr. Reżyserowali go liderzy obu zespołów: Janusz Opryński i Witold Mazurkiewicz. Obsada: Jacek Brzeziński, Witold Mazurkiewicz, Jarosław Tomica, Michał Zgiet i Borys Somerschaf, tu w podwójnej roli aktora i kompozytora muzyki. Lubelskie "Do piachu" otrzymało główną nagrodę reżyserską i nagrodę dla twórców i realizatorów X Ogólnopolskiego Festiwalu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej oraz wielką nagrodę jury - Nagrodę Ministra Kultury na Festiwalu Małych Form Teatralnych "Kontrapunkt" w Szczecinie. Mazurkiewicz, odtwórca głównej roli - prostaczka Walusia, skazanego na śmierć przez kolegów z oddziału - otrzymał wyróżnienie na Festiwalu Sztuki Aktorskiej w Kaliszu.
Różewicza po angielsku obejrzymy dziś o godz. 19 w Sali Nowej Centrum Kultury przy ul. Peowiaków 12. Rezerwacja biletów (81) 536-03-21.
