Artykuły

Przedstawiciele niezależnej kultury w Czechach protestują przeciw polityce kulturalnej, ktora ich zdaniem, doprowadzi do likwidacji niezależnych ośrodków artystycznych.

W kwietniu przed Urzędem Miasta Stołecznego Pragi odbyła się demonstracja w obronie kultury niezależnej, która przeniosła się później na obrady Sejmu. Następne demonstracje, happeningi i akcje protestacyjne planowane są pod koniec maja.

Odpowiedzialny za kulturę i ruch turystyczny radny Milan Richter (prawicowa partia ODS) rozpoczął drugą falę tak zwanej transformacji praskich teatrów, która praktycznie równa się likwidacji niezyskownej i niezależnej kultury w Pradze. W propozycji ustawy, którą w lipcu tego roku zamierza przegłosować, rządzony przez ODS, praski Ratusz, planuje się wdrożyć w życie system - teatry, bez względu na ich wartość artystyczną, mają być wspierane w zależności od liczby sprzedanych biletów. W praktyce oznacza to, że z pieniędzy publicznych finansowane będą sceny o widowni i z jak największą liczbą sprzedanych biletów (prywatne sceny musicalowe i lalkowe, które jako "no language barier show" wizytowane są głównie przez turystów). W ten sposób, dzięki swojemu radnemu, Praga stanie się jedynym miastem na świecie, które z finansów publicznych wspierać będzie miałkie artystycznie produkcje skierowane przede wszystkim do turystów.

Teatry, które do tej pory wspierane były ze środków publicznych w formie kilkuletnich gratów, zmuszone są, by zreformować się w ramach systemu, który nie został jeszcze dokładnie przygotowany. Ofiarami tej reformy są m. in. Teatr Činoherní klub (Klub dramatyczny), Teatr Semafor czy Teatr Archa, które zostały zreformowane w 2001 roku w oparciu o propozycję wypracowaną przez Praski Instytut Teatralny. W drugim etapie transformacji teatrów, poprawionej radykalnie przez radnego Richtera, miasto nie znalazło środków finansowych na tego typu teatry. W poprawce Richtera zlikwidowany został przepis, według którego miasto miało się stać większościowym właścicielem udziałów, co miało zapewnić prawną i artystyczną ciągłość danego teatru. Do opinii publicznej przeciekły informacje o tym, że z jednego teatru w centrum Pragi planuje się stworzyć luksusowy parking.

W czerwcu kończy się kadencja czterech dyrektorów teatrów, które mają się do końca roku 2008zrefermować się w ramach praktycznie nieistniejącego systemu. Do dzisiaj na miasto nie rozpisało konkursu na stanowiska odchodzących dyrektorów.

W związku z zaistniałą sytuacją Teatr Semafor ogłosił już upadłość, i od nowego sezonu teatralnego grać nie będzie. Paradoksalnie stało się to w roku jubileuszowym. Teatr, który przeżył w ciągu 50-lecia swego istnienia próby likwidacyjne po Sierpniu 1968, ciężko doświadczany przez reżim Gustava Husáka i katastrofalną powódź w roku 2002, nie otrzymał żadnej dotacji i popadł w długi.

Teatr Archa żyje dzięki wsparciu prywatnych donatorów. Światowa prapremiera sztuki Václava Havla "Odchodząc" będzie prawdopodobnie ostatnią premierą tego wybitnego praskiego teatru. W Semaforze gościły najlepsze światowe teatr. Teatr zajmuje się mniejszościami etnicznymi i uchodźcami politycznymi. Tutaj tworzył Emil František Burian, największy twórca teatru awangardowego w Czechach.

Wśród zagrożonych teatrów są m.in. Teatr Na zábradlí (teatr z którym łączą się imiona Petra Lébla, Václava Havela czy Jana Grossmana, o którego działalności pisał Peter Brook w "Pustej przestrzeni", Teatr Alfred ve dvoře (kultywujący tradycję alternatywnego i poszukującego teatru), Činoherní klub, Teatr v Celetné, Dejvické divadlo ( tu objawił się Peter Zelenka), Teatr braci Formanów.

Zagrożone są nie tylko teatry, ale również wybitne festiwale (Tanec Praha, Prague Fringe Festival, 4+4 dny v pohyblu czy Festiwal Filmu Europejskiego). Z problemami finansowymi zmagają się także praskie galerie i sale wystawowe.

***

Twórcy apelują o poparcie na stronie internetowej tygodnika A2: www.tydenika2.cz/petice. Petycję można podpisać do 27 maja.