Trzy kolorowe smoki
"The Dragon's Trilogy" w reż. Roberta Lepage'a z Ex Machina z Kanady na Festiwalu Festiwali Teatralnych "Spotkania" w Warszawie. Pisze Janusz R. Kowalczyk w Rzeczpospolitej.
Rewelacyjne przedstawienie Roberta Lepage'a na Festiwalu Festiwali Teatralnych Spotkania.
Formuła tegorocznych Spotkań zakłada konfrontację teatralnych tradycji i stylów odległych geograficznie kultur i przynosi niekiedy prawdziwe perły. Za taką uważam "The Dragon's Trilogy" [na zdjęciu scena z przedstawienia] w inscenizacji Kanadyjczyka Roberta Lepage'a, a w wykonaniu jego grupy Ex Machina, założonej w 1994 r. Blisko sześciogodzinne widowisko to rodzaj fascynującej sagi, obejmującej wydarzenia niemal całego XX wieku poprzez losy kilkorga mieszkańców Quebecu.
Smok zielony - w tradycji Dalekiego Wschodu symbolizujący wiosnę (szerzej: czas dojrzewania) i wodę - będzie patronował latom 30. w Quebecu. Dwie dorastające panny z francuskich rodzin opowiadają sobie wyimaginowane historie, z udziałem m.in. fascynujących i tajemniczych Chińczyków. Jeanne nieoczekiwanie zostanie żoną jednego z nich, Wonga. Jej ojciec, zapijaczony fryzjer, odda mu bowiem córkę, by w ten sposób spłacić karciany dług. Wong poślubi Jeanne już brzemienną. Ojcem dziecka był syn handlarza starzyzną, rudowłosy Bdard. Przyłapany in flagranti przez fryzjera z jego córką, zarobił cięcie brzytwą przez twarz. I trafił na europejski front drugiej wojny. Druga z panien, Francoise, po wojnie wyjdzie za mąż za oficera, jakkolwiek na doświadczenie macierzyństwa przyjdzie jej długo czekać.
Drugi smok, czerwony - symbolizujący lato, ziemię i ogień - to w scenicznej opowieści Toronto połowy minionego wieku. Stella, rudowłosa córka Jeanne, jest opóźniona w rozwoju, wymaga stałej opieki, której matka nie umie zapewnić. Jej chiński mąż, który traktuje Stellę jak własną córkę, jest przeciwny rozbijaniu rodziny. Stella trafia niestety do zakładu opieki, gdy jej matka zaczyna borykać się z rakiem.
Trzeci smok, biały - jesień i wiatr - patronuje kwitnącym latom 80. w Vancouverze. Długo oczekiwany syn Francoise nosi po zmarłej przyjaciółce imię Jean. Wyrósł na artystę plastyka. Intryga matki sprawi, że zafascynuje się japońską malarką - zjawi się w jego galerii z wizerunkami trzech smoków.
Losy tych i wielu innych postaci wpisane są w wielkie wydarzenia historii XX wieku. Nie brak odniesień np. do Hiroszimy czy Chin z czasów Mao. Jednym słowem wielka historia, której opis wymaga odpowiednich środków. I tu Lepage okazał się mistrzem.
Jego inscenizacja ma magiczną siłę. Drobne epizody zadziwiały prostotą ujęcia, wspaniale odmierzonym rytmem, precyzją i trafnością użytych słów i gestów. Wirtuozeria Lepage'a polegała też na niezwykłej umiejętności doboru środków. Idealnie pogodził tradycyjną narrację sceniczną z pasjami eksperymentatora i powstało spójne widowisko. Wszystko użyte zostało tu z niezrównaną celowością i w doskonałych proporcjach. Jako zdecydowany przeciwnik wprowadzania projekcji filmowych w materię sceniczną nie mam nic przeciwko nim, gdy stają się, jak u Lepage'a, nieodzownym elementem przedstawienia.
Nie sposób przecenić świetnej gry aktorskiej wszystkich występujących. W wykonaniu zespołu Ex Machina zapominało się nawet o pewnych sentymentalizmach, ku którym akcja nieodparcie zmierzała. Szczególnie wyróżniłbym jednak Tony'ego Guilfoyle'a w wyrazistej, acz niepozbawionej ironicznego dystansu postaci Williama S. Crawforda. Postać zagubionego Anglika przewijała się przez wszystkie części opowieści. Guilfoyle jako William dał wprost genialne wyobrażenie stereotypu Brytyjczyka.
"The Dragon's Trilogy" to kolejne po przedstawieniu Lupy wydarzenie tych Spotkań. Oby tak dalej.
"The Dragon's Trilogy", reżyseria Rober Lepage, muzyka Robert Caux, scenografia Jean Francois Couture, Gilles Dub, kostiumy Marie-Chantale Vaillancourt, Ex Machina, Kanada: spektakle w Warszawie: 8-10 października
