Molier Grabowskiego
Komedia Tartuffe jest bezwarunkowo szczytem geniuszu Moliera, zarazem jednym z najśmielszych czynów artystycznych, jakie ludzkość wydala. Dość powiedzieć, że dziś, w naszej wolnomyślnej epoce, gdyby ktoś napisał tę sztukę na nowo, byłaby nie do wystawienia: żadna cenzura nie pościłaby jej na scenę" - pisał Tadeusz Żeleński-Boy.
"Tartuffe" był nie do wystawienia od początku. Pierwszy raz swą nową komedię pokazał Molier 12 maja 1664 r. w Wersalu. Królowi "Tartuffe" się podobał, ale zgorszonych było wielu; wmieszały się władze duchowne, interwencja arcybiskupa Paryża doprowadziła do zakazu wystawiania komedii. Molier organizował czytanie sztuki w salonach, starał się o zniesienie zakazu, przerobił nawet tekst, zmieniając tytuł na " Szalbierz", a z bohatera tytułowego robiąc światowego kawalera imieniem Panulf. Po pięciu latach starań wreszcie udało się znieść zakaz: 5 lutego 1669 r. odbyła się premiera - "Tartuffe" cieszył się ogromnym powodzeniem, choć wciąż - nie tylko za życia Moliera - był uznawany za sztukę niebezpieczną. "Napoleon wyrażał zadowolenie, iż sztuka ta przeszła cenzurę za Ludwika XIV, gdyż on sam nigdy by jej nie pozwolił wystawić" - pisał Boy.
Przeciwników Moliera rozwścieczyło przede wszystkim to, że Tartuffe, łajdak i oszust, pragnący zawładnąć domem Orgona, zręcznie posługuje się religią. Jego manipulacje są groźne i skuteczne - gdyby nie końcowa interwencja sprawiedliwego księcia, Orgon spędziłby resztę życia w więzieniu, a jego majątek trafiłby w ręce Tartuffe'a. Bezwzględny oszust, mający usta pełne pobożnych frazesów, w dodatku świetnie w epoce Moliera rozpoznawalnych, bo posługiwały się nimi różne stronnictwa religijne - to nie mogło się podobać kościelnej władzy. I nie tylko kościelnej.
W spektaklu grają: Katarzyna Gniewkowska (Elmira), Urszula Kiebzak (Doryna), Halina Kwiatkowska (Pani Pernelle), Katarzyna Warnke (Marianna), Krzysztof Globisz (Orgon), Tadeusz Huk (Kleant), Zbigniew W. Kaleta (Tartuffe), Piotr Polak (Damis), Andrzej Rozmus (Walery). Roman Ulina (Pan Godzić), Alicja Bienicewicz (oficer gwardii królewskiej).
Przekład: Jerzy Radziwiłowicz, opracowanie tekstu i reżyseria: Mikołaj Grabowski, scenografia: Magdalena Musiał. Premiera 10 czerwca - Duża Scena, ul. Jagiellońska 1, godz. 19.15
