Życie jako panel
W istocie sztuka nie jest o historycznej drugiej wojnie światowej, mimo że się do niej raz po raz odwołuje, lecz o mętnym poczuciu odpowiedzialności moralnej u człowieka współczesnego (kiedyś nazywaliśmy to poczucie sumieniem) - o słuchowisku teatralnym "Przez las" Tomasza Łubieńskiego, pisze Jacek Bocheński w Dialogu.
"Dlaczego znów o wojnie? Lepiej by pan zajął się jakimś aktualniejszym tematem, zamiast ciągle przeszłością." Tak do Tomasza Łubieńskiego [na zdjęciu] zwróciła się słuchaczka czytanego przedstawienia sztuki podczas Warszawskich Dni Literatury. W istocie sztuka nie jest o historycznej drugiej wojnie światowej, mimo że się do niej raz po raz odwołuje, lecz o mętnym poczuciu odpowiedzialności moralnej u człowieka współczesnego (kiedyś nazywaliśmy to poczucie sumieniem). Mógłby się więc autor odwoływać równie dobrze do wojny w Iraku lub Afganistanie, gdyby lepiej znał realia tych nowszych wojen, zwłaszcza że odwołuje się też do realiów współczesnej rzeźni produkującej żywność na nasze stoły, a zaczyna od skrajnie uniwersalnych realiów całkiem już ponadczasowej wojny wilka z owcą.
Współczesny i aktualny charakter nadaje tej "leśnej" - co niekoniecznie znaczy "partyzanckiej" - sztuce forma dyskusji panelowej. Któryś z panelistów zauważa, że drewniane stołki, na których dyskutujące gremium panelowe siedzi, pochodzą z lasu, bo były drzewami. Zabitymi już, ale o to właśnie chodzi. Ani nas to ziębi, ani grzeje, bo "co mamy zrobić", "co możemy zrobić"? Musieliśmy je prawdopodobnie zabić, jak ludzi w historycznych epizodach wojennych.
Nasza odpowiedzialność moralna rządzi się prawami debaty panelowej. Być może nasze postępowanie i w ogóle życie rządzi się prawami debaty panelowej. Nie podlega stabilnym ani jasnym kryteriom, dopuszcza wielość stanowisk, względność racji i nie prowadzi do żadnej konkluzji. O tej sprawie nie tyle historycznej, ile dotyczącej dnia dzisiejszego, jest, jak mi się zdaje, słuchowisko teatralne "Przez las".
