„Matka Joanna od Aniołów”
Kiedy cztery lata temu w Opolu reżyser Marek Fiedor wystawił adaptację Matki Joanny od Aniołów, temat religii rzadko gościł na polskich scenach. Nowy teatr interesował się bardziej tożsamością seksualną swoich bohaterów niż wadzeniem się z Bogiem. Fiedor z wiary uczynił downy temat przedstawienia. Oparł je na opowiadaniu Iwaszkiewicza o księdzu egzorcyście, który przyjeżdża do kresowego miasteczka, aby wypędzić diabla z opętanych zakonnic, ale w zetknięciu ze złem sam traci wiarę i popełnia zbrodnię. Siłą spektaklu było przeniesienie akcji z XVII-wiecznej Smoleńszczyzny na dzisiejszą polską prowincję. Fiedor pytał o źródła zła w dzisiejszym katolickim społeczeństwie. Pokazał życie mieszkańców Ludynia rozpięte pomiędzy kościołem i karczmą, świętością i grzechem. Pokazał polską religijność, która pod cienką warstwą pokazowej pobożności skrywa tolerancję dla złodziejstwa i przemocy. W ten sposób walka między grzechem a świętością, która toczy się w celi Matki Joanny, nabrała nowego, współczesnego wymiaru.
O sukcesie tej adaptacji zadecydowały dwa elementy. Pierwszy to dopracowane aktorstwo, od głównych ról (Judyta Paradzińska i Przemysław Kozłowski) po epizody. Aktorom udało się przekazać walkę świętości i namiętności, fascynację złem i lęk przed nim. Drugim ważnym elementem była scenografia Jana Kozikowskiego, który pokrył scenę grubą warstwą prawdziwego błota. Błoto oblepia buty księdza egzorcysty, brudzi nogawki pijanych chłopów i brzegi habitów zakonnic, wlewa się do kościoła i karczmy. W jednej z najpiękniejszych scen przez to morze błota brnie procesja. Odświętnie ubrane kobiety unoszą sukienki i brodzą jak czaple, mężczyźni ślizgają się, procesja zamienia się w groteskową przeprawę. Trudno wyobrazić sobie bardziej wymowny obraz tragedii człowieka zawieszonego między doczesnością a wiecznością.
Przedstawienie schodzi z afisza i wtorkowa transmisja na żywo w TVP Kultura jest ostatnią szansą dla tych, którzy go jeszcze nie widzieli.
