Artykuły

"Merlin" w reż. Ondreja Spišáka w Teatrze Narodowym w Warszawie. Pisze Agnieszka Szmidel w portalu Napis.

Gotycka w zamyśle opowieść o Merlinie i Rycerzach Okrągłego Stołu może być pretekstem do rozważań o naturze człowieka w ogóle. Sztuka Słobodzianka bowiem dotyka problemu siedmiu głównych grzechów, osadzając co prawda dramat w dziedzictwie kultury chrześcijańskiej, jednak z wyraźnymi nawiązaniami do współczesności. A sama forma - ekspresjonistyczna i momentami wulgarna w epatowaniu erotyzmem, dodaje jej przewrotnej pikanterii.

Merlin byl synem szatana. Odwrócił się jednak od swojego ojca, by służyć ludzkości i budować Krolestwo na podobieństwo niebieskiego w Brytanii. Byłaby to łatwa sztuka, gdyby nie spotkanie z kobietą - Wiwianą - czarodziejką o niezwykłej urodzie. Dla niej ufundował Okrągły Stół i kazał ruszać dzielnym rycerzom na poszukiwanie Świętego Graala. Wiwiana nigdy jednak nie straciła niewinności, bo żaden z rycerzy kielicha nie odnalazł, a zmierzył się jedynie ze swoją największą słabością.

Każdy bowiem nosił w sobie przyrodzoną skłonność do grzeszenia: Pychą, Chciwością, Gniewem, Łakomstwem, Dwulicowością, Tchórzostwem oraz Skąpstwem. I każdy, po starciu z potworem, obudził się z zalążkiem Bestii w sobie, doprowadzając królestwo na miarę boskiego do ruiny. Jak prorokowała Wiwiana: ziemia jałową i płową będzie. I spłynie krwią.

Tak ekspresjonistyczne, krwiste zakończenie-przestrogę proponuje wziąć pod rozwagę Ondrej Spisak. Jego inscenizacja Słobodzianka to teatr Artauda skrzyżowany z gotycką powieścią drogi i burleską. Ale sporo także w "Merlinie" elementów politycznych i alegorii do władzy - do schedy po Okrągłym Stole, przy którym zasiadali politycy dwóch obozów. Co po nim zostało? Wygląda na to, że to samo, co po dzielnych rycerzach: smutna, zapomniana Wiwiana i równie osamotniony Merlin - epigoni demokracji. Obyśmy więc w porę posłuchali podszeptów Wiwiany i, za Słobodziankiem-Merlinem, budowali dobrą sztukę i dobrą politykę.