Podróż do krainy poezji
Baśnie Andersena znają niemal wszyscy. W każdej z nich autor zabiera dzieci w podróż do krainy fantazji i poezji, zaś dorosłym pozwala powrócić do szczęśliwych lat dzieciństwa, ucząc wrażliwości i piękna. W równie tajemniczą podróż zaprasza młodych widzów Teatr Ludowy wystawiając w najbliższy piątek, 5 XI, premierę Królowej Śniegu. Tym spektaklem twórcy włączają się w obchody dwusetnej rocznicy urodzin pisarza, przypadające w przyszłym roku, ogłoszonym także Rokiem Hansa Christiana Andersena.
Z Włodzimierzem Nurkowskim rozmawia Jolanta Ciosek:
Królową Śniegu Andersena realizowałeś już wielokrotnie, m.in. przed 14 laty w Teatrze Ludowym. I powracasz do tej baśni po raz kolejny…
Ta intrygująca opowieść jest syntezą motywów występujących najczęściej w różnych baśniach świata, bez względu na ich pochodzenie kulturowe. Stąd też jest swoistą baśnią nad baśniami. A mam na myśli trzy podstawowe motywy: drogi, dojrzewania i miłości. Ta dość niezwykła historia opowiada o konfrontacji dziecięcych doświadczeń z trudami życia dorosłego. Oto bowiem dwoje bohaterów – Kay i Gerda – opuszczają swój dziecięcy pokój będący azylem, dający poczucie bezpieczeństwa i chroniący przed zagrożeniami świata zewnętrznego i wyruszają w podróż ku dojrzałości. W podróż przedziwną, w której Kay zastyga w królestwie śniegu z okruchami szatańskiego lustra w sercu i w oku – symbolem zła, zaś Gerda ma za zadanie pomóc mu w wyzwoleniu się ze stanu hibernacji poprzez pokonywanie własnych słabości. Zdobywane przez nich doświadczenia, odbyta droga – szczególnie przez Gerdę – droga dramatyczna, pełna pokus i niebezpieczeństw powodują dojrzewanie bohaterów do miłości, mądrości, potrzeby czynienia dobra.
Miłość to słowo – klucz w tej opowieści?
Tak. Nasz mały bohater ma za zadanie zrozumieć dwa słowa: wieczność i miłość. Człowiek bowiem stać się może cząstką wieczności, odwiecznej harmonii świata jedynie poprzez miłość. To udowadnia Gerda pokonując, w imię uczuć, wszelkie trudy i napotkane pokusy. Ta historia, w szerokim pojęciu, w sposób metaforyczny opowiada o drodze, jaką przebywa każdy człowiek: od narodzin po śmierć. A także o złu tkwiącym w każdym z nas, czego symbolem jest wspomniany okruch szatańskiego zwierciadła. Z tym okruchem, podobnie jak Kay, zmagamy się także my na drodze życia. I każdemu też potrzebne jest dopełnienie ze strony drugiego człowieka. Tak jak Gerda, pokonując własny egoizm, dopełnia Kaya swą miłością.
W krainę jakich przygód i doświadczeń poprowadzisz nas w tym spektaklu?
Bardzo wielu. Odwiedzimy świat gołębi, wron, rozbójników, pałac Królowej Śniegu, Ogród Kwiatów, gdzie rządzi Wróżka, spotkamy się z księciem i księżniczką w Krainie Wiecznej Rozkoszy – słowem doświadczymy zdarzeń pięknych, ale też mówiących o przemijaniu i śmierci. Bo opowieść Andersena nie opisuje wyidealizowanego świata piękna, ale mówi także o zagrożeniach, jakie czyhają na człowieka. Także na dziecko. Dlatego też tę historię opowiadamy w sposób nieuładzony, konfrontując brutalność życia z jego urodą. Unikamy wszelkiej infantylności w oglądzie świata, jak również estetycznej szmiry i tandety. Punktując tematy i wydobywając emocje staramy się budować ten spektakl za pomocą obrazów, które, mam nadzieję, zachwycą swym pięknem.
Do jakich widzów adresujesz swoje przedstawienie?
Młodych, ale nie najmłodszych. Sadzę jednak, że ta złożona opowieść może zainteresować także dorosłych. Dlatego, iż Andersen opowiada o jedynym sposobie, którym możemy uzyskać wymiar człowieczeństwa i zrozumieć sens życia. Jest nim przemierzanie drogi życia z poczuciem szczęścia, bez względu na ilość doświadczonego dobra i zła. A kluczem do tego jest czynienie dobra i miłość. A za przesłanie tej historii niech posłuży fragment Hymnu do miłości św. Pawła, którym kończymy nasz spektakl: „Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, /i znał wszystkie tajemnice /i posiadał wszelką wiedzę /i wszelką wiarę, tak abym góry przenosił, /a miłości bym nie miał, byłbym niczym.”
