Jak zrobić Wampira
Procesem Zdzisława Marchwickiego, domniemanego „wampira z Zagłębia” - mordercy kobiet na Śląsku — żył w latach 70. cały kraj. Już wtedy krążyły plotki, że to kozioł ofiarny, bo prawdziwego zabójcy nie udało się znaleźć. O spreparowaniu tamtej sprawy opowiada Wojciech Tomczyk, scenarzysta filmowy, w swej debiutanckiej sztuce. Nie rozstrzyga, jak było, pokazuje, jak być mogło. Kto inny przyznał się do winy w pożegnalnym liście samobójcy, ale władzy potrzebny był przykładny proces zakończony karą, by społeczeństwo mogło spać spokojnie pod kołderką rządu i partii. Zaprzęgnięto więc milicję, prokuraturę, sądownictwo i propagandę do wykreowania „właściwego” przestępcy.
Wampir Tomczyka szczegółowo prezentuje ówczesne metody preparowania rzeczywistości: „operacyjne” sterowanie świadkami, półsłówkowe dyrektywy, montowanie fałszywych relacji w mediach. Wrażenie robi zmasowana nikczemność świństewek, pogarda dla „tłuszczy”, którą się rządzi, skupienie się na wewnętrznych intrygach, całkowita naturalność okłamywania opinii publicznej przy skazywaniu bądź co bądź niewinnego.
Ten obraz PRL-u – intryganckiego, sitwiarskiego i upierdliwego — został inteligentnie i bez cienia historycznego patosu ukazany w premierowej inscenizacji Wampira w teatrze zabrzańskim. Realizatorzy kompetentnie „dośląszczyli” język i realia sztuki potrafili też z wielką dbałością o detal obyczajowy i psychologiczny odtworzyć klimat tamtych czasów. Wyjęcie Marcina Sławińskiego z reżyserskiej szufladki „specjalisty od fars” okazało się świetnym pomysłem, dekoracje zaprojektował sam Jerzy Kalina, zagrali niemal wszyscy aktorzy teatru. Powstał mądry spektakl i wcale nie tylko historyczny. Wprawdzie preparować rzeczywistość nie jest już tak łatwo, jak wtedy, gdy wszystkim rządziła jedna partia, niemniej i dziś nie zawadzi trzeźwo przyglądać się temu, co nam się tu i ówdzie mówi lub wmawia.
