Siedem grzechów głównych w epoce elżbietańskiej
Książka obficie opisuje obyczaje panujące w różnorodnych warstwach społecznych XVI i XVII-wiecznego Londynu. Profesor Jerzy Limon pisze o dżumie i syfilisie, światku przestępczym, systemie opieki nad potrzebującymi, rozwiązłości arystokracji, higienie, obyczajach panujących na królewskim dworze, teatrach i burdelach w elżbietańskim Londynie — pisze Ewa Gałązka o Szekspirze: siedmiu grzechach głównych (z zarazą w tle) Jerzego Limona
Opasły tom Szekspir: siedem grzechów głównych Jerzego Limona eksploruje nie tylko, jak można by sądzić po tytule, przejawy grzechu w twórczości Szekspira. To także, ale w równym stopniu skupia się na alegoriach grzechu w ikonografii i przedstawianiu go w literaturze w ogóle, a także w XVI i XVII-wiecznej obyczajowości. Grzech jak wiadomo jest nośny fabularnie. Fabuła oparta wyłącznie na dobru jest nudna. Grzechy główne stanowią siłę napędową działań szekspirowskich postaci. Jerzy Limon skupia się na ukazywaniu grzesznej natury człowieka w literaturze i sztuce. Zwłaszcza w malarstwie niderlandzkim Złotego Wieku.
Opis rozpoczyna od grzechu pychy, którą rodzi władza i bogactwo. A idzie on w parze z próżnością, pogonią za modą, zabiegami upiększającymi i odmładzającymi, a jej przejawy znajdziemy zwłaszcza na dworze królewskim.
Grzech rozpusty ukazany jest na drobiazgowym tle obyczajów panujących w londyńskim światku przestępczym czasów Szekspira. Autor zagłębia się w dzieje sztuki, opisując obrazy i sztychy alegorii Luxurii czyli Rozpusty. Daje przykłady gwałtu opisanego w literaturze, także u Szekspira, jak w Tytusie Andronikusie, gdzie zgwałcona zostaje córka Tytusa, Lawinia. Opisuje też kary, jakie groziły za stosunki pozamałżeńskie. Dowiadujemy się, że po atakach purytanów na teatry, w których chłopcy grający role kobiece występowali w scenach erotycznych, w 1642 r. aktem Parlamentu zamknięto wszystkie londyńskie teatry. Za grzech rozpusty winą obarczano głównie kobiety. Policzono, że w twórczości Szekspira znajduje się 350 odnośników do łoża. Nie znajdziemy u niego potępienia grzechu rozpusty, a za to mamy mnóstwo żartów erotycznych.
Towarzyszką grzechu gniewu jest zemsta. Tragediami zemsty są Hamlet i Tytus Andronikus. Gniew bardzo często jest siłą napędową fabuły w dramatach Szekspira. Autor dużo miejsca poświęca gniewowi władzy i gniewowi motłochu w czasach Szekspira.
Kolejny opisywany w książce grzech: zawiści pojawia się w wielu dziełach Szekspira, a zwłaszcza w Kronikach znajdujemy wielu zawistników. Zawistny jest Makbet, Regana i Goneryla, starsze córki króla Leara, Jagon w Otellu, Malvolio w Wieczorze Trzech Króli, Oberon w Śnie nocy letniej czy Ryszard II i Ryszard III.
Jerzy Limon, w rozdziale poświęconym grzechowi chciwości, tak jak w poprzednich, opisuje alegorie tego grzechu w malarstwie, jego przejawy w literaturze i oczywiście w dziełach Szekspira. A trzeba dodać, że chciwość to żądza bogactwa a także pragnienie władzy, stąd przytoczona historia upadku lorda Francisa Bacona.
Acedia, czyli grzech lenistwa, nie pojawia się zbyt często w dziełach Szekspira. Największym leniem, rozpustnikiem i pijanicą jest postać Falstaffa z Henriady, czyli cyklu kronik historycznych poświęconych królom: Henrykowi IV, Henrykowi V i Henrykowi VI.
Ostatni z grzechów: gula, czyli grzech obżarstwa i pijaństwa, także nie gości często u Szekspira. I tu znowu trzeba przywołać wspomnianego Falstaffa, chociaż odwołań do alkoholu naliczono u Szekspira 360. Autor przytacza rozmaite przykłady biesiadnych wyczynów na dworach królewskich i wśród arystokratów.
Książka obficie opisuje obyczaje panujące w różnorodnych warstwach społecznych XVI i XVII-wiecznego Londynu. Profesor Jerzy Limon pisze o dżumie i syfilisie, światku przestępczym, systemie opieki nad potrzebującymi, rozwiązłości arystokracji, higienie, obyczajach panujących na królewskim dworze, teatrach i burdelach w elżbietańskim Londynie. Tom obficie eksploruje przedstawienia alegorii grzechów głównych. A alegorie grzechów to zawsze kobiety.
Jerzy Limon, Szekspir: siedem grzechów głównych (z zarazą w tle), słowo / obraz terytoria, Gdańsk 2021.
