Drogowskazy
Do szeregu osobistości ze świata kultury, nauki i sztuki zwróciliśmy się z prośbą o wypowiedzi na temat zasad, którymi kierują się w życiu, pracy twórczej i działalności społecznej. Zależy nam na uzyskaniu czegoś w rodzaju auto-komentarza ludzi, którzy dali się poznać od strony swoich osiągnięć, przy czym nie chodzi nam o otrzymanie "przepisu na sukces", lecz orientacji ustalającej kierunek życiowych zamierzeń. Prosiliśmy o wypowiedzi krótkie, by tym wyraźniej wyszła na jaw generalna linia postępowania. W naszej ankiecie dotychczas zechcieli wziąć udział: historyk filozofii i estetyki, profesor doktor Władysław Tatarkiewicz, dyrektor Muzeum Narodowego, profesor doktor Stanisław Lorentz i artysta grafik Szymon Kobyliński, oraz profesor doktor Włodzimierz Sedlak. Obecnie zamieszczamy wypowiedź Józefa Szajny, jednego z czołowych przedstawicieli współczesnej plastyki i teatru, dyrektora Teatru "Studio" w Warszawie.
JÓZEF SZAJNA
TWORZENIE wartości tłumaczy mi się jako konieczność i prawidłowość postępowania ludzkiego - nie tylko artystycznego. Unikam sformułowań w stylu "artysta a społeczeństwo", bo brzmi to tak, jakbym nie był jednym z wielu. Nie obstaję przy tradycji, bo ją w sobie noszę. Wyróżnikiem człowieka staje się jego wnoszenie rzeczy pożytecznych dla innych ludzi, a nie chęć sukcesu, który stał się możliwy i powszechnie dostępny. Ciekawość rzeczy sprowadza nas często w rejony nieznane, sięga prawdopodobieństwa. Chęć poznawania pogłębia w nas samych tajemnicę istnienia, staje się progiem, poza którym istnieje tylko meta-czas, wiara w życie niedostępne codzienności. Wizje te są na tyle konstruktywne, co pełne alogiczności, graniczą z ryzykiem osobistego wyboru. Wiedza nie utożsamia się tu z doświadczeniem, a koncepcja z realizacją. Między chaosem a naszym "ratio" zostaje postawiony znak równości zmagających się sił i świadomość przemijalności struktur myślowych i formalnych.
