Artykuły

W dniach 28-30 października odbędzie się międzynarodowa konferencja pt. "Cyrk: genealogie, imaginaria, translacje". Wydarzenie odbędzie się w całości online i będzie transmitowane na stronie internetowej Instytutu Teatralnego oraz na kanale YouTube i Facebooku IT.

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego we współpracy z Instytutem Slawistyki Zachodniej i Południowej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytutem Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej zapraszają w dniach 28-30 października na międzynarodową konferencję pt. "Cyrk: genealogie, imaginaria, translacje", poświęconą historii i współczesnemu obliczu sztuki cyrkowej. WYDARZENIE ODBĘDZIE SIĘ W CAŁOŚCI ONLINE i będzie transmitowane na stronie internetowej Instytutu oraz na kanale YouTube i Facebooku IT.

[For English scroll down]

Konferencja organizowana jest w ramach cyklu "W ŚWIECIE WIDOWISK" i towarzyszą jej dwa spektakle: "Miasto, którego nie było" Kolektywu Kejos oraz "Life is Short Stories" Matthiasa Romira. Bilety dostępne na stronie internetowej Instytutu Teatralnego oraz w serwisie GoOut.net w cenie 20 i 25 PLN. Podczas spektakli obowiązują zasady nowej dyscypliny sanitarnej w związku z COVID-19.

SZCZEGÓŁY ORAZ PROGRAM KONFERENCJI:

Badania nad cyrkiem nie mają w Polsce ugruntowanej pozycji, a jeśli już są podejmowane, to jako uzupełnienie historii kultury popularnej, antropologii widowisk, performatyki, animal studies, studiów miejskich czy filmoznawstwa. Cyrk został niemal całkowicie zdeprecjonowany również w aktualnie obowiązujących, wciąż powielanych hierarchiach i dystynkcjach kulturowych. Tymczasem przeobrażenie się luźnego zbioru "sztuk cyrkowych", kuglarstwa i dell’arte w wyrazistą instytucję nowożytnego cyrku i w autonomiczną dziedzinę sztuki było jedną z cezur formowania się modernitas w obrębie nowoczesnej kultury miejskiej. Cyrk funkcjonował jako laboratorium technologicznych innowacji czy quasi-instytucja edukacyjna. Prekursorsko propagował wzorce nowoczesnego życia: mobilności społecznej, treningu fizycznego i estetyk cielesności, kultu celebrytów i superbohaterów. Odegrał znaczącą rolę w powstaniu nowoczesnych mediów i profesjonalnego sportu.

Proponujemy powrót do wciąż nierozstrzygniętego pytania o pozycję cyrku w środkowoeuropejskiej odmianie nowoczesności. Z jednej strony był on instytucją życia społecznego, podlegającą przeobrażeniom, posiadającą swoją bogatą historię. Z drugiej - stanowił rozrastające się wraz z upływem czasu imaginarium: archiwum form, wyobrażeń, wzorców kulturowych, typów symbolicznych i praktyk kulturowych. Cyrk odcisnął swój ślad we wszystkich odmianach sztuk. Jego cywilizacyjna i kulturowa pozycja opierała się na dynamicznych, niepokojących paradoksach: była wpływowa i marginalna, wzbudzała fascynację, a jednocześnie pogardę. Cyrk stanowił realizację cywilizacyjnego marzenia o sztuce egalitarnej, a zarazem – jak pisze Starobinski w eseju "Wydrwieni zbawcy" – dostarczał nowoczesnemu umysłowi obrazu "hiperbolicznego skoku poza jakikolwiek sens".

PROGRAM

28 PAŹDZIERNIKA (ŚRODA)

10.00 Otwarcie konferencji

10.10 - 11.30 Sesja wprowadzająca:

Eleanor Lybeck, Cyrk na scenie: występy sceniczne i kultura polityczna w Irlandii, 1770 - 2020

Hanuš Jordan, Od prywatnego do państwowego. Przemiany czechosłowackiego cyrku w latach pięćdziesiątych XX wieku

11.50 - 13.20 Sesja wprowadzająca II

Olga Kupcova, Obraz cyrku i cyrkowców w sztuce rosyjskiej Srebrnego Wieku

Janusz Sejbuk i Dariusz Krajewski, Dwugłos o cyrku polskim

14.40-16.30

Ilona Szewczyk, Venationes et alii. Zwierzę w rzymskich widowiskach cyrkowych

Barbara Pitak-Piaskowska, Cyrkowe freak show Barnuma

Agata Chałupnik, Cyrk: zwierzęcy punkt widzenia

Aleksander Zbirański, Cyrk jako lustro społeczeństwa

29 PAŹDZIERNIKA (CZWARTEK)

10.00 - 11.50

Anna Gawarecka, Sztuka czy rzemiosło? Cyrkowe wariacje w międzywojennej literaturze czeskiej

Magda Nabiałek, Między mimem a pierrotem. Artysta cyrkowy w sztuce dramatycznej dwudziestolecia międzywojennego

Joanna Bobula, Radykalne manipulacje klasyką. Specyfika odwoływania się do sztuki cyrkowej w twórczości teatralnej ukraińskich artystów awangardowych lat 20. XX wieku

Balbina Tarnowska, Bruno Schulz i cyrk. Obrazy, metafory, autoidentyfikacje

12.10 - 14.00

Patrycjusz Pająk, Cyrk i polityka w filmach Dušana Makavejeva

Grzegorz Kondrasiuk, Cyrk: archiwa

Sylwia Siedlecka, Mówiona historia cyrku

Paloma Leyton, Grawitacja ma znaczenie. Cyrk jako narzędzie

16.00 - 18.00 "Od cyrku do teatru… i z powrotem". Rozmowa z udziałem Marty Kuczyńskiej, Macieja Nowaka, Joanny Reczek-Szwed, Michała Walczaka, Joanny Zdrady. Prowadzenie - Anna Dzilińska

30 PAŹDZIERNIKA (PIĄTEK)

10.00 - 11.50

Grażyna Świętochowska, Przestrzeń targów expo a dominanty przedstawień cyrkowych. Przypadek historyczny

Grzegorz Zyzik, Akrobaci, klauni i hologramy. Technologia AR w Nowym Cyrku

Mateusz Kanabrodzki, Święty Jokerze, patronie incelów

Sabina Drąg, Anna Olga Brown Cyrkowe poszukiwania na Pomorzu Zachodnim

12.10 - 14.00

Agnieszka Korytkowska, To nie cyrk. Okna są zabite deskami

Agnieszka Bińczycka, Przegląd przedwojennej prasy cyrkowej

Irina Lappo, Dlaczego radzieckie dzieci nie bały się klaunów?

Bartłomiej Kotowski, Arena wolna! Miraże cyrku ponowoczesnego

16.00 - 17.50

Paweł Płoski, Artyści dzieciom. Cyrk (i teatr) w służbie zdrowia

Anna Wojszel, Cyrk w resocjalizacji

Rafał Sadownik, Carnaval Sztukmistrzów - historia, kontekst i mapa drogowa dla cyrku współczesnego w Polsce

Maria Babicka, Cyrk jako przestrzeń spotkania, czyli o podróżach mobilnej sceny Instytutu Teatralnego

SPEKTAKLE

29.10.2020, g. 19.00 "Miasto, którego nie było", Kolektyw Kejos, Laboratorium, Sala im. Wojciecha Krukowskiego, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Tytułowe miasto to miejsce częściowo wyobrażone. Przestrzeń spotkań ludzi odmiennych i nie do końca poznanych. Miejsce nieustannego krzyżowania się kultur, postaw, sposobów na życie; prowadzących z jednej strony do nieuchronnych nieporozumień i konfliktów, ale też do tworzenia życiodajnej, twórczej energii, budującej przestrzeń społeczno-kulturową miasta.

Poprzez przywołanie historii fikcyjnych z lubelskich legend jak i historycznych postaci, tworzymy wielowymiarowy, oniryczny świat, którego być może nigdy nie było, z pewnością już nie ma, ale w jakiś sposób przeczuwamy jego potencjalną obecność.

Miasto, którego nie było to spektakl łączący techniki sztuki cyrkowej i teatru oraz elementy pokrewnych dziedzin (taniec, teatr ruchu, teatr plastyczny).

Spektaklowi towarzyszy muzyka inspirowana folklorem polskim, żydowskim, ukraińskim i cygańskim a także polskimi szlagierami dwudziestolecia międzywojennego.

W przedstawieniu bierze udział pięciu polskich aktorów, związanych z Kolektywem KEJOS – artystów cyrkowych oraz muzycy grający na żywo.

Spektakl wyprodukowany został z okazji Jubileuszu 700-lecia Miasta Lublina przez Carnaval Sztukmistrzów i Stowarzyszenie Ke-JoS-THe-AT-eR z Wrocławia przy współpracy z Centrum Biblioteczno Kulturalnym FAMA we Wrocławiu oraz Festiwalem oFCA w Oleśnicy.

Scenariusz, koncepcja i reżyseria: Jacek Timingeriu, Marta Kuczyńska

Kierownictwo muzyczne: Katarzyna Timingeriu

Scenografia i kostiumy: Diana Jonkisz, Anna Hul

Reżyseria światła: Maciej Dziaczko

Występują: Marta Kuczyńska, Zuzanna Nir, Matylda Gуrska, Marcin Janiak, Adam Banach

Muzycy: Katarzyna Timingeriu, Jacek Timingeriu, Mikołaj Nowicki

Czas trwania: 50 minut

30.10.2020, g. 19.00, "Life is Short Stories", Matthias Romir, Laboratorium, Sala im. Krukowskiego, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

"Life is Short Stories" to zbiór wizualnych anegdot o sensie i szaleństwie życia. Historie te są niekiedy konkretne, niekiedy abstrakcyjne; czasami głośne, czasami ciche; czasami niemądre, czasami ponure; jednak zawsze są komiczne i zaczerpnięte z życia. Niemalże zupełnie bez słów artysta bada smutki, lęki i nadzieje człowieka, który chce uwolnić się od swoich ograniczeń, a jednocześnie szuka oparcia.

Matthias Romir od ponad dwudziestu lat tworzy krótkie spektakle z pogranicza żonglerki, teatru lalkowego, klaunady i sztuki wideo. W pewnym momencie zdał sobie sprawę z istnienia w tych wszystkich dziełach ukrytego powiązania. Tak oto kilka krótkich historii przerodziło się w jedną, która stała się pierwszym pełnometrażowym programem Romira. W intensywnym nagromadzeniu obrazów pokazuje on pełnię jego możliwości scenicznych.

Scenariusz, reżyseria i wykonanie: Matthias Romir

Dźwięk i światło: Hannes Volk

Video: Matthias Romir, Anatoli Akerman

Scenografia: Matthias Romir

Kostiumy: Anna Kemp, Matthias Romir, Jane Romir

Czas trwania: 80 minut

English

CIRCUS: GENEALOGIES, IMAGINARIES, TRANSLATIONS

International Academic Conference | ONLINE

The Zbigniew Raszewski Theatre Institute in cooperation with the Institute of Western and Southern Slavic Studies at the University of Warsaw and the Institute of Polish Philology at Maria Curie-Skłodowska University in Lublin invites to the international conference ‘Circus, genealogies, imaginaries, translations‘ devoted to history and image of the contemporary circus art. Conference will be held online on October 28-30, 2020 streamed via webiste, YouTube channel and Facebook of The Theatre Institute.

Conference is being organised as part of the cycle: ‘In the world of spectacles’. It will be accompanied by two performaces: ‘City that was not there’ by Kejos Colective and ‘Life is Short Stories’ by Matthias Romir. Tickets are available on the website of the Theatre Institute and on GoOut.net. Price: 20 and 25 PLN. During the spectacles apply new rules of the COVID-19 sanitary discipline.

More information and conference programme:

Academic research related to the circus is hardly a well-established discipline in Poland. Generally, scholarly undertakings focusing on the circus are supplementary to the studies of history of popular culture, anthropology of performance, performance studies, animal studies, urban studies or film studies. The circus has been almost entirely absent from the current, continually reproduced cultural hierarchies and distinctions. Meanwhile, the transformation of the loosely defined field of ‘the circus arts’, juggling and dell'arte into a distinct institution of the modern circus and an autonomous field of art was one of the turning points in the formation of modernitas within contemporary urban culture. Typically considered as the lowest in the hierarchy of arts or eliminated from it altogether, the circus also played the role of an inspiring repository of forms. It functioned on an ad hoc basis as a laboratory for technological innovations or an educational quasi-institution. The circus was also the precursor in propagating the standards of modern living: social mobility, physical training and aesthetics of corporality, the worship of celebrities and superheroes. It also played a significant role in the emergence of modern-day media and professional sport.

We propose a return to the ever-unresolved question of the position of circus within the Central European variety of modernity. On the one hand, circus was an institution of social life, subject to transformation and possessing its own rich history. On the other hand, it was an imaginary that has grown with the passage of time: an archive of forms, images, cultural patterns, symbolic links and cultural practices. The circus has left its mark on all types of art. Its civilizational and cultural position was based on dynamic, disturbing paradoxes: it was influential and marginal, and simultaneously aroused fascination and contempt. The circus was the realization of the civilizational dream of egalitarian art, and at the same time – as Starobiński writes in his essay ‘Portrait de l'artiste en saltimbanque’ [Portrait of the Artist as Saltimbanque] – provided modern thought with an image of a ‘hyperbolic leap beyond any reason’.

PROGRAMME

28 OCTOBER (WEDNESDAY)

10.00 a.m. Conference opening

10.10 a.m. - 11.30 p.m. Opening session

Eleanor Lybeck, Staging the Circus: Performance and Political Culture in Ireland, 1770-2020

Hanuš Jordan, From Private towards State-owned Circuses. Changes at the Czechoslovak Circus in 1950´s

11.50 p.m. - 13.20 p.m. Opening session (II)

Olga Kupcova, The Image of Circus and Circus Artists in Russian Art of the Silver Age

Janusz Sejbuk and Dariusz Krajewski, A Dialogue about the Polish Circus

02.40 p.m. - 04.30 p.m.

Ilona Szewczyk, Venationes et alii. The Animal in Roman Circus Performances

Barbara Pitak-Piaskowska, Barnum Circus Freak Show

Agata Chałupnik, Circus: the Animal Perspective

Aleksander Zbirański, Circus as a Mirror of the Society

29 OCTOBER (THURSDAY)

10.00 a.m. - 11.50 a.m.

Anna Gawarecka, Art or Craft? Circus Variations in Interwar Czech Literature

Magda Nabiałek, Between a Mime and a Pierrot. A Circus Artist in the Dramatic Art of the Interwar Period

Joanna Bobula, Radical Manipulations with the Classics. The Specificity of Referring to Circus Art in the Theatrical Work of Ukrainian Avant-garde Artists of the 1920s

Balbina Tarnowska, Bruno Schulz and the Circus. Images, Metaphors, Self-identifications

12.10 p.m. - 02.00 p.m.

Patrycjusz Pająk, Circus and Politics in Dušan Makavejev’s Films

Grzegorz Kondrasiuk, Circus: Archives

Sylwia Siedlecka, Spoken History of Circus

Paloma Leyton, Gravity Matters. Circus as a Device

04.00 p.m. - 06.00 p.m. “From Circus to Theatre…. and Back”. Panel discussion with Marta Kuczyńska, Maciej Nowak, Joanna Reczek-Szwed, Michał Walczak, Joanna Zdrada. Moderator – Anna Dzilińska

30 OCTOBER (FRIDAY)

10.00 a.m. - 11.50 a.m.

Grażyna Świętochowska, Expo Fair Space and Circus Performance Modes. Historical Case

Grzegorz Zyzik, Acrobats, Clowns and Holograms. AR Technology in the New Circus

Mateusz Kanabrodzki, Saint Joker, Patron of Incels

Sabina Drąg, Anna Olga Brown, Circus Search in Western Pomerania

12.10 a.m. - 02.00 p.m.

Agnieszka Korytkowska, It’s not a Circus. The Windows are Boarded up

Agnieszka Bińczycka, Review of the Pre-war Circus Press

Irina Lappo, Why were Soviet Children not Afraid of Clowns?

Bartłomiej Kotowski, Arena Free! Mirages of the Postmodern Circus

04.00 p.m. - 05.50 p.m.

Paweł Płoski, Artists for Children. Circus (and Theatre) in Healthcare

Anna Wojszel, Circus in Correctional Treatment

Rafał Sadownik, Carnaval Sztukmistrzów – History, Context and Road Map for the Contemporary Circus in Poland

Maria Babicka, Circus as the Space of Encounter or about the Theatre Institute Mobile Stage Travels

PERFORMANCES

29.10.2020, 07.00 p.m., "Miasto, którego nie było" ["Nevertown"], Kejos Collective, Laboratory, Wojciech Krukowski’s room, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski [Ujazdowski Castle Centre for Contemporary Art]

The title city is a semi-imaginary place. The space of encounter for people who are unique and not fully realistic. The place of constant crossing of cultures, attitudes and lifestyles; leading on the one hand to inevitable misunderstandings and conflicts, on the other, to the creation of life-giving, creative energy, composing the socio-cultural space of the city.

By recalling fictional Lublin legendary stories and historical figures, we create a multidimensional, oneiric world that perhaps has never existed, and certainly does not exist anymore, but somehow we sense its potential presence.

"Nevertown" is a show combining the circus art techniques and theatre as well as elements from related fields (dance, movement theater, visual theater).

The show is accompanied by music inspired by Polish, Jewish, Ukrainian and Gypsy folklore, as well as Polish hits of the interwar period.

The performers are five Polish actors associated with the KEJOS Collective - circus artists, and live musicians.

The performance was produced for the 700th anniversary of the City of Lublin by Carnaval Sztukmistrzów and the Ke-JoS-THe-AT-eR Association from Wrocław in association with the FAMA Library and Cultural Center in Wrocław and oFCA Festival in Oleśnica.

Script, concept and direction: Jacek Timingeriu, Marta Kuczyńska

Musical direction: Katarzyna Timingeriu

Scenography and costumes: Diana Jonkisz, Anna Hul

Light Director: Maciej Dziaczko

Starring: Marta Kuczyńska, Zuzanna Nir, Matylda Gуrska, Marcin Janiak, Adam Banach

Musicians: Katarzyna Timingeriu, Jacek Timingeriu, Mikołaj Nowicki

Duration: 50 minutes

30.10.2020, 07.00 p.m., "Life is Short Stories", Matthias Romir, Laboratory, W. Krukowski’s room, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski [Ujazdowski Castle Centre for Contemporary Art]

Life is Short Stories is a collection of visual anecdotes about the meaning and madness of life. The stories are at times concrete, at times abstract; at times loud, at times quiet; at times silly, at times sombre; but they’re always comical and straight out of life. Almost entirely without words, the artist explores the sorrows, fears and hopes of a man who wants to be free from his constraints, yet is searching for a foothold.

For over twenty years, Matthias Romir has been creating short acts on the boundaries of juggling, object theatre, clowning and video art. At some point it occurred to him that many of his works have an intrinsic connection, without having been planned that way. That’s how several short stories became one long one and Romir’s first feature-length programme. The full spectrum of his work unfolds in an intense rush of images.

Written, directed and performed by Matthias Romir

Sound and Light: Hannes Volk

Videos: Matthias Romir, Anatoli Akerman

Set Design: Matthias Romir

Costumes: Anna Kemp, Matthias Romir, Jane Romir

Duration: 80 minutes