Artykuły

Z półrocznym opóźnieniem - z powodu koronawirusa - ale jednak przyznamy w tym roku po raz 12. Nagrody Kulturalne WARTO dla młodych twórców. Dziś rozpoczynamy plebiscyt czytelników, którzy wskażą w nim swego zwycięzcę - piszą Katarzyna Mikołajewska, Magda Podsiały, Rafał Zieliński i Dominika Bajserowicz w Gazecie Wyborczej-Wrocław.

Nagrodami WARTO „Gazeta Wyborcza Wrocław" wyróżnia młodych, zdolnych twórców w pięciu dziedzinach - film, literatura, muzyka, sztuki wizualne i teatr.

Każdy z laureatów wraz z pamiątkową plakietą autorstwa Tymona Wodnickiego otrzyma 10 tys. zł nagrody, a zwycięzca w plebiscycie publiczności - 5 tys. zł. Mecenasem nagród jest miasto Wrocław, nagrodę dla laureata publiczności funduje Wrocławski Dom Literatury.

KATEGORIA: SZTUKI WIZUALNE

• LILIANA PISKORSKA

Artystka intermedialna. Tworzy rysunki, obiekty, fotografie, performance'y oraz wideo. Nominowana za dwie indywidualne wystawy w ważnych instytucjach sztuki w Polsce - w CSW Kronika w Bytomiu zatytułowaną „Długi marsz przez instytucje" oraz „Skutki uboczne" w poznańskiej Galerii Miejskiej Arsenał.

Publiczność wrocławska w 2019 r. mogła zobaczyć jej prace m.in. na wystawach: Biennale Sztuki Mediów WRO 2019. Czynnik ludzki (Pawilonie Czterech Kopuł), Stany skupienia (Muzeum Współczesne Wrocław) czy Prace domowe (Wykwit).

• ZŁOTY KIOSK

Jest niewielkim obiektem zlokalizowanym na jednym z ołbińskich podwórek. Pomyślany został jako miejsce służące ekspozycji rozmaitych realizacji artystycznych uwzględniających kontekst miejsca, tzn. obiektu i otoczenia. Poza wernisażami obiekt funkcjonuje w systemie „otwarte na żądanie". Współprowadząca Złotego Kiosku Magdalena Kreis sama o sobie mówi, że jest twórczynią, edukatorką i animatorką. Pozostaje mocno zaangażowana w działalność na rzecz lokalnej społeczności. Na Ołbinie wydaje osiedlowy magazyn artystyczny. Drugim kuratorem ZK jest pochodzący z ukraińskiego Zakarpacia Jurij Biłej. Od 2015 roku mieszka i pracuje we Wrocławiu. Ma na swoim koncie wiele rezydencji artystycznych, m.in. w Pradze, Amsterdamie i Warszawie. Jego prace były prezentowane we Lwowie i Kijowie, Berlinie czy Karlsruhe.

• KOŚCIÓŁ NIHILISTÓW

Czyli Justyna Baśnik-Andrzejewska, Paweł Baśnik, Jędrzej Sierpiński. Funkcjonują jako dadaistyczna, parareligijna grupa artystyczna i nomadyczna galeria. Używając absurdu i ironii, komentują dystopijny świat postapokaliptyczny, transhumanistyczne koncepcje, wieszcząc fatalistyczną wizję przyszłości gatunku ludzkiego. Założyciele magazynu i telewizji internetowej Przemijam.

• ZOFIA PALUCHA

Absolwentka Wydziału Malarstwa ASP w Warszawie. Maluje z rozmachem i skupieniem. Śmiało łączy różne style artystycznej ekspresji, gra z konwencjami, przekracza granice jednolitej tożsamości. Inspiruje się kulturą masową, którą wnikliwie obserwuje i przetwarza. Maluje obrazy przesadne i subtelne, mocne i wrażliwe, obrazy będące w centrum uwagi, obrazy domagające się uwagi, obsesyjnie współczesne. Ma siłę warsztatowego rysunku i wyczucie influencerki. Autorka wystaw indywidualnych i uczestniczka wielu wystaw zbiorowych.

• KOLEKTYW KARIATYDA

Na przełomie 2018 i 2019 roku założyły go Karolina Dzimira-Zarzycka, Zofia Reznik, Małgorzata Rzerzycha-Myśliwy, Basia Szczepańska i Julia Szot, przy wsparciu Celiny Strzeleckiej z Wikimedia Polska. To nieformalna grupa wikipedystek, które za cel postawiły sobie przełamanie męskiej dominacji w opisie świata sztuki w internecie. Są wrocławskim głosem w ramach międzynarodowej inicjatywy Art+Feminism. Tworzą, uzupełniają i poprawiają hasła na Wikipedii, które związane są z artystyczną, w tym wrocławską, herstorią (artystkami, projektantkami, architektka-mi, kuratorkami, krytyczkami i ich twórczością). Kariatyda stale rośnie i nabiera tempa.

Teraz to już kilkanaście osób, które zorganizowały kilkanaście edytonów (czyli edycyjnych maratonów) i warsztatów. Opracowały kilkadziesiąt haseł. Konsekwentnie stosują feminatywy. Pisanie o sztuce stało się dla nich formą aktywistycznego oporu.

Nominowanych wybrała kapituła w składzie: Karolina Jaklewicz - artystka, kuratorka, pisarka, wykładowczyni PWr, Karolina Freino - artystka intermedialna, autorka instalacji i działań site-specific, wykładowczyni ASP we Wrocławiu, Jakub Fereński - kulturoznawca i krytyk sztuki, aktywny uczestnik dyskursu o sztuce współczesnej, wykładowca UWr, Piotr Lisowski - kurator i historyk sztuki, obecnie p.o. dyrektor MWW, Joanna Stembalska - kuratorka i historyczka sztuki, od 2013 kierowniczka galerii Studia BWA Wrocław.

KATEGORIA: MUZYKA

• KADABRA DYSKETY KUSAJE

Za album „Simplex". „Kadabra to bardzo wesoły duecik polsko-ukraińsko-elektronicz-no lo-fi popowy, z super flecikiem i wieloma magicznymi melodiami ukrytymi w rękawie i zawiniętymi w listki ruty" - tak sami o sobie napisali. Mariczka Mawko i Michał Szczepaniec działają razem od końca 2015 roku i już wtedy zarejestrowali pierwszą epkę. Jej zawartość poznaliśmy jednak oficjalnie w sierpniu 2019. Wtedy to ukazał się ich album „Simplex" inspirowany starą radziecką książeczką dla dzieci, opowiadającą o przygodach Aloszy, chłopca, który trafił do komputerowego miasta.

• GAIJIN BLUES

Za płyty „Gaijin Blues" i „Gaijin Blues II". Wspólny projekt Michała Szczepańca (współtworzy m.in. Kadabra Dyskety Kusaje) i Pawła Klimczaka znanego jako Naphta. Zespół wydał w 2019 roku dwie płyty: minialbum „Gaijin Blues" i krążek „Gaijin Blues II". Ten drugi zasługuje na szczególną uwagę - to kompletny album koncepcyjny i ogromny powiew świeżości. Oba albumy inspirowane są japońskimi filmami i grami, a muzycy ilustrują swoje fascynacje, mieszając azjatycki folk, czasami rock czy jazz z muzyką elektroniczną, w tym techno i house'em.

• POLA CHOBOT & ADAM BARAN

Za krążek „Jak wyjść z domu, gdy na świecie mży?". Muzycy wcześniej znani z projektu Jabłonka. Pola jest wokalistką oraz autorką tekstów. Adam to gitarzysta i kompozytor. Podczas koncertów uzupełnianych przez perkusję własne utwory przeplatają psychodelicznymi i awangardowymi improwizacjami. Ich źródła inspiracji to rdzenne work songs, Muddy Waters, Skip James, jak Bjork czy Radiohead. W swojej twórczości nawiązują do bluesa, ale wykraczają poza jego tradycyjną formę. Wydana w 2017 roku epka „Brudno" zapowiadała debiutancką płytę, która ukazała się w połowie listopada 2019 roku. To krążek „Jak wyjść z domu, gdy na świecie mży?". Duet stawia na oryginalne instrumentarium (perkusja, gitara, gitara rezofoniczna, klarnet basowy) i śpiewane po polsku osobiste i emocjonalne historie o strachu, miłości, przemocy i ludziach.

• HORSY

Za muzyczne poszukiwania i innowacje. Tomek Wódkiewicz Horsy'ego powołał do życia w 2013 roku, gdy debiutował na muzycznej scenie Nowych Horyzontów. Ten kolorowy ptak konstruuje m.in. interaktywne roboty muzyczne, na przykład improwizującą maszynę dancingową do występów na żywo. Kiedy wymieszamy wspomniany dancing, kicz, wczesny Queen, The Cure, punk, electro pop, piosenkę aktorską, rzewne za-śpiewy i melodyjną gitarę to otrzymamy Horsy'ego. Pod koniec 2019 roku wydal epkę „Drones of Love". Wodkiewicz tworzy też muzykę teatralną.

• NOWOMOWA

Za płytę „Debiut". Zespól grający muzykę zainspirowaną postpunkową sceną lat 80. oraz współczesną muzyką alternatywną. Stawiają na brzmienie pełne garażowego brudu i energii. W 2018 roku zespół wystąpił w finale konkursu Jarocińskie Rytmy Młodych, tego samego roku skład dotarł do finałowej dziesiątki Festiwalu Młodych Talentów w Szczecinie, na którym zajął III miejsce. Występowali przed Madę in Poland, Świetlikami, Nosowską, Pogodno. W październiku 2019 roku premierę miał pierwszy album grupy zatytułowany „Debiut".

W kapitule zasiadali: Leszek Możdżer - pianista i kompozytor, dyrektor artystyczny festiwalu Jazz Nad Odrą, Piotr Bartyś - szef muzyczny Radia RAM, autor składanek „RAM Cafe", Marta Wróbel - dziennikarka, aktywistka kulturalna, DJ-ka, Kamila Węcka - booking menager koncertowego cyklu Sofar Sounds, Rafał Zieliński - dziennikarz „Gazety Wyborczej".

KATEGORIA: FILM

• DOROTA BATOR

Za reżyserię, scenariusz i zdjęcia do „W zgodzie", krótkometrażowego filmu dokumentalnego.

Autorka jest studentką V roku reżyserii na Wydziale lalkarskim wrocławskiej filii Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie i absolwentką rocznego kursu filmowego w Wajda School & Studio w Warszawie. Pochodzi z Mielca, ale swoje życie wiąże już od jakiegoś czasu z Wrocławiem, współpracuje m.in. z Instytutem Grotowskiego i Ad Spectatores. Etiuda dokumentalna „W zgodzie" jest jej debiutem filmowym.

• JAGNA DOBESZ

Za scenografię do „Pustostanu", krótkometrażowego filmu fabularnego w reżyserii Agaty Trzebuchowskiej. Wrocławianka, tu zaczęła studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych u profesorów Grażyny Jaskierskiej i Leona Podsiadłego. Kończyła na warszawskiej ASP u profesora Adam Myjaka. Jako scenograf współpracuje w kinie m.in. z Łukaszem Grzegorzkiem, Jackiem Piotrem Bławutem, Magnusem von Hornem, Borysem Lankoszem (w ubiegłym roku także bardzo dobra scenografia w jego fabule „Ciemno, prawie noc"). Już w zeszłym roku otrzymała nominację do nagrody WARTO za „Fugę" Agnieszki Smoczyńskiej.

• JASIU GRUSZKA

Za reżyserię „O, Mamo!", krótkometrażowego filmu fabularnego. Z pochodzenia katowiczanin, mieszka i studiuje we Wrocławiu. Film powstał w słynnym Akademickim Klubie Realizatorów Filmowych „Fosa" Politechniki Wrocławskiej, która właśnie świętuje 40-lecie istnienia.

Film doceniony już został na kilku festiwalach, okazał się m.in. najlepszą komedią na British International Amateur Film Festivalu 2020, a na festiwalu filmowym ZIFF 2020 w Zaporożu na Ukrainie ubiegł jako najlepszy krótki film fabularny laureata Oscara 2019 za „Skin"!

W kapitule byli: Wiesław Saniewski - reżyser, Paulina Ziółkowska - reżyser, laureat WARTO 2019, Adam Kruk - krytyk filmowy, Jan Pelczar - krytyk filmowy, dziennikarz Radia RAM, Piotr Czerkawski - krytyk filmowy, Magda Podsiadły - dziennikarka „Gazety Wyborczej Wrocław".

KATEGORIA: TEATR

• AGNIESZKA CHARKOT

Aktorka Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Za niewyczerpaną energię do łączenia działalności aktorskiej i edukacyjnej z funkcjami sekretarza literackiego, kierowniczki działu marketingu i promocji, a przez kilka miesięcy również p.o. dyrektorki Wrocławskiego Teatru Pantomimy. Piastowanie tak zajmujących stanowisk nie przeszkadza aktorce od wielu lat budować świetnych kreacji w spektaklach Zbigniewa Szymczyka, Martyny Majewskiej czy Eweliny Marciniak. Współtworzy także niezależną grupę teatralną Novy Ruch Teatr, propagującą pantomimę w nieco bardziej offowym wydaniu. Charkot odniosła również sukces jako dramatopisarka - za tekst „Nasza pani" została nominowana w 2019 roku do Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej.

• TOBIASZ PAPUCZYS

Fotograf. Za konsekwentne utrwalanie scenicznych emocji na fotografiach teatralnych, które stanowią dla widzów nieodzowny element doświadczania spektaklu. Współpracując z Instytutem Grotowskiego, Papuczys często fotografuje przedstawienia offowe, nienależące do stałych repertuarów instytucji teatralnych, a więc pokazywane zaledwie kilkukrotnie czy nawet jeden raz. Nierzadko są to wydarzenia wyjątkowe i warte nagłośnienia, a fotograficzna praca Papuczysa pomaga przetrwać tym performancem w świadomości widzów na nieco dłuższy czas. Czterokrotnie był finalistą Konkursu Fotografii Teatralnej organizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, a konkurs wygrał w 2018 r. Na Uniwersytecie Wrocławskim prowadzi zajęcia z teatru, filmu i współczesnej kultury wizualnej.

• MARTA STREKER

Za wysoką wartość artystyczną spektakli, m.in. „Leśni. Apokryf' czy „13 bajek z królestwa Lailonii", które wyreżyserowała w Teatrze Lalki i Aktora w Wałbrzychu, a także za determinację i odwagę przy wybieraniu projektów ryzykownych i kontrowersyjnych. Pokazuje to także jej najnowszy projekt - rapowany album audiowizualny „Polskie rymowanki albo ceremonie" zrealizowany we Wrocławskim Teatrze Lalek. Z Wrocławskim Teatrem Lalek reżyserka współpracuje także, prowadząc zajęcia w Robimy- stałej grupie warsztatowej dla młodzieży. Streker asystowała Michałowi Za-darze przy spektaklach „Dziad/' część I, II i IV oraz wierszu „Upiór" w Teatrze Polskim we Wrocławiu, a następnie była drugą reżyserką „Dziadów części III" oraz „Ustępu".

• KLAUDIA WASZAK

Za wybijające się, charakterystyczne role w spektaklach Teatru Capitol: Konrada w „Wyzwoleniu: królowych", młodą Charlotte Gainsbourg w „Kocham cię. Ja ciebie też nie", Syna Macduffa w „Makbecie" czy dowcipną kreację w „Mocku" Konrada Imieli. Ostatnio wystąpiła też w pierwszoplanowej roli Girl w „Lazarusie" w reżyserii Jana Klaty. I udowodniła ostatecznie, że potrafi sprostać wielkim wyzwaniom aktorskim i wokalnym - nie tylko w epizodach drugiego planu. Zapracowała tymi rolami na etat w Capitolu oraz główną kreacje w tegorocznym „Lazarusie". Jest absolwentką klasy teatralnej Liceum Ogólnokształcącego im. Agnieszki Osieckiej we Wrocławiu oraz Studium Musicalowego „Capitol".

• V ROK WYDZIAŁU AKTORSKIEGO AST

Za dyplomowe spektakle „Chłopi" oraz „Inni ludzie". Pola Dębkowska, Igor Korus, Mikołaj Krzeszowiec, Anna Nowak, Antoni Rychłowski, Michał Surma, Michał Tokarski, Magdalena Walkiewicz, Dominika Zdzienicka, Piotr Czarniecki, Agata Harat, Mateusz Kieras, Diana Kozłowska, Paulina Krupa, Aleksander Maciejczyk, Anastazja Małocha, Aleksandra Mirecka, Tomasz Ostach, Adam Rosa, Paweł Wydrzyński, Dominika Zdzienicka. Studenci Wydziału Aktorskiego wrocławskiej filii AST otrzymują nominację za zespołowe udźwignięcie literackich i medialnych wyzwań -dwukrotnie, w skrajnie różnych okolicznościach. Przy spektaklu „Chłopi" studenci nie dali się zastraszyć nagonce ze strony prawicowych mediów, które przedstawienie w reżyserii Sebastiana Majewskiego skrytykowały za obrazoburcze potraktowanie Reymonta, nie powstrzymując się nawet przed osobistymi atakami pod adresem aktorów.

W kapitule zasiadali: Agnieszka Wolny-Hamkało - poetka, powieściopisarka, dramaturżka, odczytująca na nowo i bezkompromisowo Wyspiańskiego czy Różewicza, Henryk Mazurkiewicz - jeden z najpilniejszych widzów teatralnych i krytyków, który waży słowa, przeciwstawiając się powierzchownym opiniom - wrażeniowym, opartym na emocjach notom, Katarzyna Mikołajewska - recenzentka teatralna, prowadząca blog Mieszam w kulturze, współpracowniczka „Gazety Wyborczej Wrocław".

KATEGORIA: LITERATURA

• ANNA ADAMOWICZ

Pochodząca z Lubina Anna Adamowicz jest diagnostką laboratoryjną, poetką, autorka tomu „Wątpia" nominowanego do Nagrody Literackiej Gdynia. Dwukrotna finalistka „Połowu" (2012, 2016), nominowana do nagrody głównej w XIX Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina. Mieszka we Wrocławiu. W plebiscycie Nagrody WARTO nominowana za tom wierszy „Animalia".

• MARTA KORONKIEWICZ

Doktor nauk humanistycznych, pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się krytyką literacką. Współredaguje „8. Arkusz Odry" oraz czasopismo przekładowe „Widma". Współredaktorka antologii nowej polskiej poezji „Zebrało się śliny". W 2016 roku nominowana do Nagrody WARTO w kategorii Literatura za redagowanie czasopisma „Przerzutnia". W tegorocznym plebiscycie nominowana za książkę eseistyczną „I jest moc odległego życia w tej elegii".

• MARTA KUCHARSKA

Poetka, pisarka, lekarz, doktor nauk medycznych. Autorka opowiadań: „Kino objazdowe" i „Saudade" oraz tomu wierszy „Abisynia". Finalistka jednego z Połowów organizowanego przez Biuro Literackie. Wyróżniona drugą nagrodą w konkursie TVP 2 „Dolina kreatywna" oraz drugą nagrodą w ogólnopolskim konkursie Złoty Środek Poezji za debiut poetycki. Mieszka i pracuje we Wrocławiu. Do Nagrody WARTO nominowana za „Irgę karmioną przez lawinę", która jest jej trzecim zbiorem opowiadań.

• MICHAŁ KUZBORSKI

Wrocławianin, który po maturze zaczął publikować w lokalnych gazetach, później tworzył różne media studenckie z lamą w nazwie. Po 12 latach prowadzenia biznesu i półrocznym pobycie w Los Angeles postanowi! rzucić wszystko i skupić się na pisaniu. Zwycięzca Turnieju Wiersza Kryminalnego na Międzynarodowym Festiwalu Kryminału 2019 we Wrocławiu. Absolwent filozofii UWr, w wolnych chwilach zajmuje się muzyką. Nominowany do Nagrody Wielkiego Kalibru 2020 oraz do Nagrody WARTO w kategorii Literatura za swoją debiutancką powieść „Paradoks kłamcy".

• CZWARTKI UJEMNE

Zespół pomysłodawców i organizatorów spotkań. „Czwartki ujemne" to cykl spotkań poświęconych książkom, które warto przeczytać, o których warto porozmawiać, o których warto usłyszeć, żeby potem je przeczytać, niekoniecznie kupić, tylko zwyczajnie poczytać je w księgarni. „Czwartki ujemne" to też spotkania comiesięczne, odbywające się w piątek, bo czwartek organizatorzy zwykle mają zajęty. Miejscem spotkań jest Księgarnia Hiszpańska. Nominacja do Nagrody WARTO nie mogła być za nic innego, jak za pomysł i organizacje piątkowych „Czwartków ujemnych".

W kapitule zasiadali: Marcin Kurek - profesor UWr, poeta, tłumacz, literaturoznawca, laureat Nagrody Kościelskich, felietonista „Gazety Wyborczej Wrocław", Ewa Malec - międzywydziałowa humanistka, zapalona czytelniczka, od siedmiu lat prowadzi Księgarnię Hiszpańską we Wrocławiu, Jakub Skurtys - krytyk i historyk literatury, nieoficjalnie nazywany Sheldonem Cooperem krytyki literackiej, pracownik Wydziału Filologicznego UWr.