Co powie nam kryzys?
Kredyt Bankowy, Sprywatyzowana Kolej Publiczna, Strzeżone Osiedle, Ławka Szkolna to... postaci z najnowszego spektaklu w Teatrze Polskim. Między nimi porusza się jeszcze Postać Co Nic Nie Rozumie.
I nie jest to bynajmniej lalkowe przedstawienie dla dzieci, kabaret ani tym bardziej... reklama banku. Choć - skojarzenia te są jak najbardziej uzasadnione. Personifikacja przedsiębiorstw, zjawisk i pojęć ekonomicznych to zabieg celowy. Inspiracją do powstania spektaklu był zbiór esejów pt. "Źle ma się kraj" autorstwa zmarłego niedawno historyka, intelektualisty Tony'ego Judta.
- Lektura tej książki była dla mnie olśnieniem - mówi reżyserka przedstawienia Weronika Szczawińska.
- Judt pisze tak, jak dziś nie zwykło się pisać. Płomiennie, ale i precyzyjnie diagnozuje nasze zagubienie po erze zachłyśnięcia się neoliberalizmem. Pokazuje, jak bardzo jesteśmy zdezorientowani w powodzi niezrozumiałych eksperckich wyjaśnień, dotyczących kryzysu, który tak bezpośrednio każdego z nas dotyka. Uświadamia nam, że wiemy, ile co kosztuje, a nie wiemy, ile co jest warte.
- Pokazuje również, że współczesny kapitalizm i ekonomiczne zawirowania nie tylko drenują nam portfele, ale i zmieniają mentalność, naruszają więzi społeczne -dodaje Mateusz Pakuła, współautor wraz z Weroniką Szczawińską scenariusza sztuki "Źle ma się kraj", zainspirowanego esejami Judta. - Badania dowodzą na przykład, że kiedyś najzdolniejsi wybierali pracę dobrą, ale i ciekawą, satysfakcjonującą ich. Dziś zaś najzdolniejsi wybierają pracę po prostu dobrze płatną.
Twórcy przedstawienia zarzekają się, że inspiracja tak poważną problematyką socjologiczną, polityczną i ekonomiczną nie zamieni przedstawienia w wykład.
Przeciwnie, nawiązujemy w spektaklu do sztuki naiwnej i do nurtu art brut. Teatr to najbardziej wspólnotowa ze sztuk - twierdzi Weronika Szczawińska. - Dlatego to także najlepsze miejsce do rozmowy o sprawach społecznych, o tym, co zmienia i niszczy naszą wspólnotę. Jak najsłuszniejsze będą zatem skojarzenia z powiastkami filozoficznymi, takimi jak "Kandyd" Woltera, albo z "Podróżami Guliwera" Swifta.
Weronika Szczawińska, kulturoznawczyni, anglistka, reżyserka i doktorantka Instytutu Sztuki PAN, swoje nagradzane na festiwalach spektakle realizowała dotąd m.in. w Olsztynie, Wałbrzychu, Koszalinie i Kielcach.
