Artykuły

Od czwartku w Galerii Labirynt można oglądać wystawę "3256 drzew". Tytuł nawiązuje do liczby pozytywnych decyzji wycinek, jakie w ciągu ostatniego roku zostały wydane w Lublinie. Ich śladem podążają artyści Aleksandra Skrabek i Ludomir Franczak.

23 kwietnia 1851 roku słynny amerykański transcendentalista Henry David Thoreau wygłosił w liceum w Concord wykład zatytułowany "The Wild". Tekst został rozbudowany i pod nowym tytułem stał się wprowadzeniem do wszystkich pism Thoreau. "Sztuka chodzenia" mówi o znaczeniu natury dla fizycznej i psychicznej równowagi człowieka. Autor opisuje wędrówkę jako egzorcyzm, w którym można odnaleźć siebie. Warunkiem jest odbycie jej z dala od doskwierającej rzeczywistości, w środowisku przyrody nieuformowanej rękami człowieka.

Drzewa potrzebują naszej troski

Nowy przekład tekstu Thoreau stanowi nieodłączną część wystawy "3256 drzew" Ludomira Franczaka i Aleksandry Skrabek. Od czwartku ekspozycję można oglądać w lubelskiej Galerii Labirynt. Tytuł odnosi się do liczby pozytywnych decyzji dotyczących wycinek drzew wydanych w Lublinie w ciągu ostatniego roku. - Ta przytłaczająca liczba pokazuje, że mimo fizycznej i psychicznej zależności człowieka od środowiska naturalnego, częściej degraduje się je, niż otacza troską - wyjaśniają autorzy. Przekonują, że mimo to nie mają zamiaru oceniać decyzji władz miasta, a raczej pełnić rolę dokumentalistów.

Franczak już wcześniej korzystał z twórczości transcendentalisty. Powieść "Walden, czyli życie w lesie" i traktat "O obywatelskim nieposłuszeństwie" stały się podstawą do stworzenia spektaklu "Walden" w konwencji XIX-wiecznego teatru pudełkowego.

Tytułowy Walden jest stawem w środku lasu, nad który 4 lipca 1845 roku wyniósł się Henry David Thoreau i gdzie mieszkał w samotności przez następne ponad dwa lata. "Zapewne uznacie to za dziwactwo z mojej strony, ale gdyby zaproponowano mi przebywanie w sąsiedztwie najpiękniejszego ogrodu, jaki kiedykolwiek stworzył człowiek, albo obok ponurego bagna, z pewnością zdecydowałbym się na bagno. Jakże próżne zdałyby mi się wszystkie wasze trudy, obywatele!" - pisał Thoreau.

Thoreau był zagorzałym entuzjastą natury, ale i srogim krytykiem społeczeństwa. W swych dziełach poruszał problem współistnienia tych dwóch światów, kładąc nacisk na barbarzyńską działalność człowieka zmierzającą do podporządkowania sobie całej przyrody. Żył w buncie do wielu zasad swojej epoki. Nie płacił podatków rządowi, który sankcjonował niewolnictwo. Pracując w szkole, odmówił karania dzieci chłostą, za co został zwolniony. Uważał, że obywatel ma prawo ignorować narzucany przez władzę porządek, jeśli jest niezgodny z jego przekonaniami moralnymi.

Z serca miasta usunięto 600 drzew

Krytyka lekkomyślnego niszczenia przyrody przez człowieka jest także kluczowym założeniem projektu "3256 drzew". Franczak spaceruje tak jak kiedyś Thoreau. Tym razem wędrówka odbywa się szlakiem wyciętych w Lublinie drzew. Artysta zbiera pozostałości po nich: ususzone patyki i korę, szyszki i igły, kawałki ukruszonego przy cięciu drewna. Fotografuje. Zdjęcia umieszcza na ścianach galerii, łącząc je czerwoną nicią z pinezkami na mapie miasta.

Najwięcej z pinezek na olbrzymiej mapie mieści się w centrum Lublina. Ich zagęszczenie można zauważyć w okolicach ul. Głębokiej, al. Racławickich, parku Ludowego. Według danych zebranych przez artystów w zeszłym roku z serca miasta usunięto 600 drzew.

- Moja pielgrzymka jest rodzajem pokuty za to, co my, ludzie robimy naturze. W mieście wielkości Lublina 3256 drzew mogłoby stanowić spory park - zaznacza Franczak. - Chodzę do tych wszystkich miejsc, żeby oddać każdemu z drzew sprawiedliwość, zobaczyć każde z osobna, rozpatrzyć każdy przypadek i nie posługiwać się generalizacją, że 3256 to dużo bądź mało - przekonuje.