Ach, jaka piękna Lacrimosa. Spektakl teatru Pieśń Kozła karmi się własną urodą. I to go gubi.
"Msza za miasto Arras" Andrzeja Szczypiorskiego, "Requiem" Mozarta i grecki rytuał - to kanwa na której powstała "Lacrimosa" Teatru Pieśń Kozła.
Spektakl budzi niemal jednogłośny zachwyt publiczności i krytyków. A ja muszę się z tego chóru wyłamać. Temat, który proponuje zespół, dotyka naszej poplątanej rzeczywistości, w której szukanie i karanie winnych coraz częściej wychodzi na pierwszy plan. Pieśń Kozła - za Szczypiorskim - sprawiedliwość rozumie szerzej niż doraźną potrzebę odwetu, obnaża też mechanizmy, którymi kierują się samozwańczy sędziowie, a wreszcie stawia ich samych wobec własnych sumień, własnych win, upadków, zaniedbań, pokus. Próba odkupienia - owa "Msza za miasto Arras" - nie może zostać odprawiona mimo usilnych starań, bo wciąż coś staje na przeszkodzie, wymyka się rytowi, melodii, kładzie się cieniem... Aż do ostatniej sceny, kiedy ostatni obecny chce coś powiedzieć... - może jeszcze raz, już samotnie, rozpocząć śpiew; może coś wyjaśnić; może podzielić się bezradnością... Nie wiadomo. To zawieszenie głosu, to niedopowiedzenie jest dla mnie najpiękniejszą sceną spektaklu. A właściwie mogłoby nią być, gdyby nie to, że konsekwentnie wpisuje się ono w ciąg wcześniejszych teatralnych gestów: skonwencjonalizowanych, wykoncypowanych, wystudiowanych, pełnych koturnowego, fasadowego fałszu.
Jestem pełna podziwu dla warsztatowej sprawności aktorów, którzy mówią, śpiewają i tańczą perfekcyjnie nastrojeni na wspólny ton. Którzy - zdaje się - oddychają w jednym pulsie. Pisać tu o skupieniu na scenie, o oddaniu spektaklowi, o rozwibrowanym ciele i głosie - to jak faux pas: bo to oczywistości, aksjomaty, elementarz. I ja ulegam na chwilę pięknu pojedynczych scen. Ale przeszkadza mi to, że ten spektakl zapamiętuje się we własnej urodzie. I gdzieś po drodze gubi to, co mogłoby go połączyć z widzami: w obliczu winy, lęku, śmierci, potępienia. Wielka szkoda.
