Artykuły

19 kwietnia zmarła w Monachium aktorka Maria Wachowiak. Miała 80 lat. Błysnęła rolą temperamentnej fordanserki Lidki w "Pożegnaniach" (1958) Wojciecha Hasa według powieści Stanisława Dygata, zagraną jeszcze na studiach. U Hasa kochała się w Pawle (Tadeusz Janczar), choć została żoną Mirka (Gustaw Holoubek).

Holoubek poślubił ją naprawdę na początku lat 60., była jego drugą żoną, mieli córkę Magdalenę. Ich ślub i wesele w pałacu w Jabłonnie to miejsce akcji powieści Jerzego Andrzejewskiego "Miazga" (1979, w drugim obiegu). Holoubek obsadził Wachowiak w roli nieszczęśliwe w nim zakochanej Zofii w noweli, którą wyreżyserował w "Spóźnionych przechodniach" (1962) opartych na prozie Dygata. A w Teatrze Telewizji w roli Diany w "Fantazym" (1971), w którym sam objął rolę tytułową.

W filmowej "Szklanej górze" (1960) Pawła Komorowskiego Wachowiak zagrała lekarkę, w której kocha się robotnik z kamieniołomów (Ludwik Pak). Obok Holoubka jako kelnerka pojawiła się na planie "Spotkania w Bajce" (1962) Jana Rybkowskiego. Dramatyczną rolę zbiegłej z transportu węgierskiej Żydówki zagrała w "Naganiaczu" (1963) Ewy i Czesława Petelskich według opowiadania Romana Bratnego.

Porucznik Krystyną, polską żołnierką na Zachodzie, była w "Daleka jest droga" (1963) Bohdana Poręby według opowiadań Ksawerego Pruszyńskiego. Epizod sekretarki zamkowego kustosza zakochanej w historyku sztuki (Wieńczysław Gliński) dostała w kryminale Ryszarda Bera "Gdzie jest trzeci król" (1966), według Joe Alexa, a w serialu Wojciecha Solarza "Wielka miłość Balzaka" (1973) przypadła jej rola George Sand. W teatrze grała role szekspirowskie - w Narodowym Hermię w "Śnie nocy letniej" (1968), a w Dramatycznym Porcję w "Juliuszu Cezarze" (1971).

Maria Wachowiak w teatrze

Urodziwa i zgrabna miała figurę modelki. Uwielbiała nosić kapelusze. Studia aktorskie w warszawskiej PWST skończyła w roku 1960, reżyserskie tamże - 15 lat później. Jako reżyserka pracowała m.in. w teatrach w Bydgoszczy i Opolu. W tym ostatnim wystawiła "Dożywocie" (1977) Fredry.

W latach 1978-81 reżyserowała w Teatrze Polskiego Radia. Zdobyła tam w 1980 r. Nagrodę Przewodniczącego Radiokomitetu za "Wymarzony dom Ani" wg Lucy Maud Montgomery. W 1981 r. wyjechała do Niemiec zachodnich, gdzie zastał ją stan wojenny. Razem z drugim mężem, dziennikarzem Marcinem Idzińskim, pracowała w Radiu Wolna Europa, a w roli Wandy Winickiej występowała przez lata w telenoweli "Lindenstrasse".

Poznałem ją na planie dokumentu "Jabłko" (1999) opowiadającego o kręceniu "Pożegnań". Później w Monachium bezskutecznie namawiałem na rozmowę o jej związku z Holoubkiem. W końcu to podczas ich małżeństwa zagrał on Gustawa-Konrada w "Dziadach" (1967) Kazimierza Dejmka. Wachowiak jednak, która aktorstwu męża przyglądała się wnikliwie, jeszcze wyżej ceniła jego króla Edypa (1961).

***

Na zdjęciu: w filmie "Szklana góra" w reż. Pawła Komorowskiego, 1960