Warszawa. Ostatni wykład z cyklu "Dziady. Transformacje" w IT
Instytut Teatralny zaprasza 15 kwietnia o godz. 17.00 na ostatni wykład prof. Zbigniewa Majchrowskiego pt. "Ich okrągłość dłonią czuję...", wchodzący w cykl 5 spotkań, zapowiadających drugą część monografii o scenicznym "przepisywaniu" Dziadów.
Rola Gustawa/Konrada jest uwikłana w ambiwalencję ciała fantazmatycznego i ciała realnego. Inscenizatorzy "Dziadów" muszą zadawać sobie pytanie: jak docieleśnić romantycznego bohatera, w potocznym wyobrażeniu oderwanego od ziemskiej rzeczywistości, jak "wbić z powrotem w ciało"? To aktor osadza odległy brzmieniowo romantyczny język poetycki w nowym pejzażu akustycznym współczesnego widza. Przyjrzę się pracy nad rolą Gustawa/Konrada w kreacjach Gustawa Holoubka, Jerzego Treli, Jerzego Radziwiłowicza, Michała Czachora, Bogusława Kierca, Bartosza Porczyka, Grzegorza Małeckiego.
Czy "Dziady" są toksycznym arcydziełem? Czy nadal stanowią opresyjną inicjację w polskość, jak uważał Czesław Miłosz, pisząc w "Ziemi Urlo", że swą wizją Mickiewicz "zapeklował Polaków w mesjańskim nacjonalizmie, który ma to do siebie, że pochłania każdego, kto mu się opiera"?
Jak uwolnić to, co w "Dziadach" uniwersalne, od nacisku polonocentrycznych matryc lekturowych i ich edukacyjnych nadużyć? Jak od "Daj mi rząd dusz!" przejść do "Dajcie mi człowieka"? Najnowsza historia sceniczna "Dziadów" podpowiada niejedną odpowiedź.
Mniej interesować mnie będzie teatr jako medium literatury dramatycznej, bardziej - teatr jako medium emocji zbiorowych. W jaki sposób i z jakim skutkiem kolejni inscenizatorzy usiłowali skłonić widza do przyjęcia postawy krytycznej w procesie rewidowania narodowej mitologii? Co było w przedstawieniach "Dziadów" odrzucane przez widownię? Jak publiczność falsyfikowała reżyserskie przekazy, by dostosować je do swoich oczekiwań? Widz wyemancypowany - co to znaczy na gruncie mitu integracyjnego "Dziadów"?
Warto opowiedzieć o scenicznym zdejmowaniu z arcydramatu interpretacyjnych klisz przez nieufnych reżyserów i reżyserki, o wyłuskiwaniu nowych podtekstów przez aktorki i aktorów, o dekonstruowaniu mitów nadpisanych nad "Dziadami". Mickiewiczowski Konrad wcale nie musi zejść ze sceny, by ustąpić miejsca Gustawowi, wystarczy, że odzyska utraconą "połowę" biografii.
Wstęp wolny.
