Artykuły

Biennale Warszawa zaczyna nowy sezon w nowej przestrzeni przy ul. Marszałkowskiej 34/50.

Wystawa Stanisława Rukszy i Jakuba Gawkowskiego ze scenografią Michała Korchowca poświęcona populizmowi, niespełnialnym obietnicom i zawodom społecznym, seminaria Pawła Mościckiego i Joanny Bednarek o przyszłości i jej projektowaniu, warsztatowe próby stworzenia rozwiązań dla nowej edukacji w ramach programu RePrezentacje, powołane wspólnie z Teatrem 21 Centrum Sztuki Włączającej: Downtown - to najważniejsze punkty jesiennego programu Biennale Warszawa, który realizowany będzie również w nowej przestrzeni instytucji przy ulicy Marszałkowskiej 34/50.

Pierwszy sezon działalności Biennale Warszawa - ostatnie 12 miesięcy - był testem możliwości i wstępem do pierwszej edycji Biennale w maju i czerwcu 2019 roku - interdyscyplinarnego wydarzenia, zbierającego wszystkie wątki i tematy, którymi Zespół BW zajmował się w zeszłym roku i którymi BW będzie zajmować się w nadchodzącym sezonie.

Poprzedni sezon poświęciliśmy nowym formom demokracji bezpośredniej, projektom samoorganizacji i samozarządzania, identyfikacji i analizie nowych form przemocy związanych z globalizacją i prawicowymi populizmami, nowoczesnemu niewolnictwu i przyszłości pracy, a także miastu jako przestrzeni wyłaniania się nowych porządków społeczno-politycznych i ekonomicznych; miastu jako laboratorium przyszłości. Te wątki będą kontynuowane w obecnym sezonie, zarazem jednak dużo większy nacisk położony zostanie na projektowanie i testowanie pozytywnych alternatyw. Do zapewnienia trwałości wizjom i ideom dla przyszłości, potrzebne są nowe instytucje i nowe formy instytucjonalizacji. Dlatego dużą uwagę poświęcimy w trakcie Biennale ich projektowaniu, a następnie powoływaniu do życia, tworząc wizje i misje nowych instytucji, ich reguły działania, formy prawne, demokratyczne struktury organizacyjne, a także konstruując ich wymiar przestrzenno-architektoniczny.

To wyjście poza sferę działań artystycznych i naukowych. Wyjście z pola refleksji budowanej w instytucji kultury w przestrzeń realnego działania i zmiany. Tak chcemy działać i tak chcemy być postrzegani.

CO PRZED NAMI?

Po analizie deficytów w debacie publicznej i życiu społeczno-politycznym, wydaje się nam, że konieczne jest dzisiaj przejście od refleksji krytycznej do spekulacji, a następnie do pozytywnych interwencji i projektowania. Sama złożona analiza sytuacji nie sprawi, że przyszłość będzie bardziej ludzka. 26 października zapraszamy na wernisaż wystawy SKIP THE LINE! Populizm i obietnice współczesności, której kuratorami są Stanisław Ruksza i Jakub Gawkowski. Poświęcona zostanie ona populizmowi i rozmaitym formom niemożliwych do spełnienia obietnic, na które dają się nabrać ludzie, by w końcu doświadczyć goryczy, zawodu i rozczarowania w zderzeniu z zasadą rzeczywistości. Projekt stanowi kontynuację krytycznych linii programowych zainicjowanych w poprzednim sezonie.

Wystawa otworzy nową przestrzeń Biennale Warszawa przy ul. Marszałkowskiej 34/50 (MA). - Chcielibyśmy, aby w nowej przestrzeni MA - położonej w centralnym punkcie miasta, pomiędzy Placem Zbawiciela i Placem Konstytucji - prezentowane były projekty kuratorskie, wyznaczające kierunki rozwoju programu Biennale Warszawa, skoncentrowane wokół najważniejszych dla nas tematów. Zakładamy, że będą się tam odbywać projekty interdyscyplinarne, spektakle, wystawy, koncerty, pokazy filmowe i najważniejsze debaty. Będzie ono też istotnym punktem naszych działań podczas przyszłorocznego biennale, działając jako ważny hub miejski - wyjaśnia Bartosz Frąckowiak, zastępca dyrektora Biennale Warszawa.

To nie będzie klasyczne "otwarcie nowej siedziby", ale zaproszenie do budowy, współtworzenia i pracy - do uczestnictwa w procesie prowadzącym do I edycji wiosennego Biennale Warszawa. Nie boimy się pokazywać placu tej budowy, szwów, fałd i ograniczeń, ale również korzyści, jakie daje punkt i miejsce, w którym dziś jesteśmy i do którego zapraszamy.

Wraz z cyklem Pawła Mościckiego "Co nas czeka? Seminarium filmowe o obrazach przyszłości" - start: 11 września, Biennale Warszawa / Mokotowska 29A (MO) - wkroczyliśmy już zdecydowanie na pole spekulacji i projektowania przyszłości. Choć punktem wyjścia są katastroficzne i apokaliptyczne obrazy przyszłości, związane ze zmianami klimatycznymi - wyczerpania zasobów naturalnych, szybkiego wzrostu temperatury, kurczenia się przestrzeni życiowej, a także związanych z tymi zjawiskami globalnych konfliktów i napięć na niespotykaną wcześniej skalę - to założonym horyzontem namysłu ma być odnalezienie sposobu przeciwstawienia się tym niepożądanym scenariuszom.

W trakcie seminarium Joanny Bednarek "Przyszłość jest potworna: fantastyka, antropocen i koniec natury" - start: 23 października, Biennale Warszawa / Mokotowska 29A (MO) - przyglądać się będziemy scenariuszom przyszłości zapisanym w fantastyce: wizjom społeczeństw przyszłości, rozmaitym, nierzadko osobliwym modelom przyszłości, możliwym światom i alternatywom wobec aktualnego systemu.

Po letnich działaniach warsztatowych w Ośrodku dla Cudzoziemców na Targówku Fabrycznym (GRAWITACJA / Kaya Kołodziejczyk & Teresa Otulak), Bemowie (Stwórz TO z SIKSĄ. 10 dni gniewu i miłości / Siksa) i Białołęce (Korczak / Anna Smolar, Michał Buszewicz, Dominika Korzeniecka, Hanna Maciąg, Rafał Paradowski) kontynuujemy cykl RePrezentacje, który poświęcony jest w tym sezonie tworzeniu rozwiązań, programów, idei i modeli dla nowej edukacji. "Dzieciom należy się istotne miejsce w ludzkim hiper-parlamencie" - napisała Agata Siwiak, kuratorka programu. Zwieńczeniem wielomiesięcznej pracy z dziećmi i młodzieżą będzie projekt nowego modelu instytucji dobra wspólnego, współtworzony przez uczestników warsztatów we współpracy z Maciejem Siudą i Agatą Kiedrowicz. Jej materialną formę zobaczymy podczas Biennale na przełomie maja i czerwca 2019.

Wspólnie z Fundacją Teatr 21 rozpoczęliśmy program Niepełnosprawność i społeczeństwo, który ma doprowadzić do uczynienia z powołanego do życia w Warszawie Centrum Sztuki Włączającej: Downtown miejsca stałej pracy twórców niepełnosprawnych. Będzie to także model nowej instytucji interdyscyplinarnej, która - wokół tematów związanych z niepełnosprawnością - połączy obszar kultury, aktywizmu, teorii i edukacji. Pierwsze wykłady i działania warsztatowe (Architektura relacji, Freak Show) odbyły się już we wrześniu. W grudniu 2018 r. premiera spektaklu "Rewolucja", która się nie odbyła w reżyserii Justyny Sobczyk.

W połowie października czeka nas finał konkursu na małą formę komiksową White Mirror 2118. Jego celem jest pobudzeniu utopijnej wyobraźni projektującej świat lepszego jutra. Nie chodzi bynajmniej o idealną sielankę, ale rzeczywistość pod ważnymi względami lepszą niż ta, która otacza nas dzisiaj. Dlatego czarnemu zwierciadłu znanemu z dystopijnego serialu telewizyjnego "Black Mirror" postanowiliśmy przeciwstawić białe zwierciadło - White Mirror - artystyczną wizję, w której odbije się przyszłość lepsza niż teraźniejszość (konkurs na komiks, podobnie jak seminarium filmowe Pawła Mościckiego, jest wydarzeniem towarzyszącym konferencji Kultury antycypowanych przyszłości, którą organizujemy wspólnie z Instytutem Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego w dniach 11-13 października; więcej informacji: bit.ly/KulturyAntycypowanychPrzyszłości). W jej ramach chcemy podjąć próbę przełamania pesymistycznych diagnoz i poczucia nieuchronnej katastrofy ekologicznej, gospodarczej, politycznej, technologicznej. Ma być to ćwiczenie z wyobraźni antycypacyjnej, w którym przyszłość jest ujęta w różnorodnym sensie - jako kategoria myślenia i jako pojęcie.

Kolejnym elementem praktycznego namysłu nad przyszłością będzie cykl spotkań dotyczących designu organizowany przez nas wspólnie z Warsaw Design LAB oraz School of Form Uniwersytetu SWPS. W jego ramach odbędą się spotkania z projektantami i teoretyczkami projektowania pracującymi nad alternatywnymi wizjami tego, czym w przyszłości może być człowiek, ludzkość i środowisko naturalne.

BIENNALE WARSZAWA - MAJ/CZERWIEC 2019

Najbliższą edycję interdyscyplinarnego, międzynarodowego Biennale - które odbędzie się w maju i czerwcu 2019 roku - poświęcamy oczywiście tematyce projektowania przyszłości, ale przyjmujemy wobec niej postawę pozytywną. Zamierzamy porzucić katastroficzne i apokaliptyczne wizje przyszłości, które dominują w kulturze współczesnej, nie zapominając zarazem o ważnych przesłankach krytycznych, jakie ze sobą niosą. Nie chcemy jednak przyjmować postawy naiwnie optymistycznej i myśleć o Przyszłości z wielkiej litery. Przyszłości, którą można przewidzieć, identyfikując kluczowe dla niej trendy, dostrzegając w teraźniejszości jej "słabe sygnały", które ulec mogą wzmocnieniu. Nie myślimy też o projektowaniu przyszłości jako rozwiązywaniu problemów i wdrażaniu innowacji.

Nasz program zakłada sięgnięcie po narzędzia artystyczne (sztuki performatywne, wizualne, muzyka), prawne, polityczne i aktywistyczne, design spekulatywny, design społeczny i ekologiczny, humanistyczną ekonomię, literaturę science fiction. Będziemy projektować nowe instytucje przyszłości, spekulować na jej temat, sprawdzać rozmaite hipotetyczne scenariusze, szkicować nowe modele, testować alternatywy wobec aktualnych porządków, używać myślowych prowokacji i tworzyć fikcyjne światy. Chcemy sprawdzić, co jest w przyszłości możliwe, nie w oparciu o aktualną kartografię wyobraźni społecznej, ale w sytuacji nowej logiki poszerzonych granic tej wyobraźni.

Celem tych wszystkich działań jest zaprojektowanie instytucji, inicjatyw i rozwiązań w polu społecznym i politycznym, które złożą się na wizję lepszej, bardziej ludzkiej, sprawiedliwej, demokratycznej i równościowej przyszłości.

Pełny tekst kuratorski Zespołu Biennale Warszawa, zawierający założenia programowe na jesień 2018, znajduje się pod poniższym linkiem oraz na stronie www.bienallewarszawa.pl: bit.ly/NowySezonBiennaleWarszawa

Biennale Warszawa jest Instytucją Kultury Miasta Stołecznego Warszawy.