Artykuły

Światowej sławy artysta Daniel Buren stworzy w STUDIO teatraleria w Pałacu Kultury obiekt-scenografię, w której autorskie spektakle zrealizuje troje młodych reżyserów. Wernisaż w niedzielę 9 września o godz. 19. Wstęp wolny.

Daniel Buren to wybitny francuski artysta i teoretyk sztuki, autor ponad osiemdziesięciu prac w przestrzeni publicznej na całym świecie. Monograficzne wystawy miał m.in. w Centre Pompidou i Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku, czterokrotnie uczestniczył w wystawie Documenta w Kassel, dziesięciokrotnie brał udział w Biennale Sztuki w Wenecji, gdzie w 1986 r. nagrodzono go Złotym Lwem za najlepszy pawilon narodowy.

W niedzielę 9 września Daniel Buren otworzy swoją najnowszą pracę przygotowaną specjalnie dla teatrugalerii Studio. Na dużej scenie zbudował stałą scenografię.

PRZESTRZEŃ DANA Z GÓRY

Zaproszenie Burena to kontynuacja projektu "Scenografia jako dzieło sztuki". Pomysł polega na tym, że zaproszeni przez teatrgalerię artyści sztuki współczesnej projektują scenografię, która staje się następnie punktem wyjścia dla pracy wybranych reżyserów. Do przestrzeni dobiera się tekst i inne elementy składające się na spektakl.

- W teatrze mieszczańskim i psychologicznym zaczyna się od interpretacji tekstu, dlatego często mówi się o służebności teatru wobec literatury. My odwracamy na chwilę tę regułę. To przestrzeń jest dana z góry - jak dramat lub libretto. Praca reżysera zaczyna się od jej interpretacji, do niej dobiera się tekst, aktorów itd. - opowiada Natalia Korczakowska, dyrektorka artystyczna Studio teatrugalerii. - Stała scenografia jest też przez cały sezon "wystawiona" w teatrze, można ją oglądać niezależnie od spektakli. W ten sposób, na chwilę, teatr staje się galerią, granica między obydwoma gatunkami znika. Ta właśnie utopijna możliwość zainteresowała Daniela Burena, którego prace - tak praktyczne, jak i teoretyczne - były źródłem redefinicji pojęcia dzieła sztuki i wystawy w ostatnim stuleciu. Fakt, że rozchwytywany przez najważniejsze instytucje kultury na świecie artysta znalazł czas dla Studia, świadczy o tym, jaką siłę oddziaływania wciąż może mieć idea w sztuce.

Ta idea, podobnie jak sama nazwa Studio Teatrgaleria, nawiązuje do awangardowej i interdyscyplinarnej tradycji zapoczątkowanej w latach 70. XX w. przez Józefa Szajnę, założyciela Centrum Sztuki Studio. "Studio" to eksperymentalna pracownia artystyczna, a zestawienie słów "teatr" i "galeria" ma łączyć teatr ze sztukami wizualnymi. Szajna współpracował ze słynnym architektem Oskarem Hansenem, który stworzył wiele utopijnych projektów-szkiców przebudowy dużej sceny Studia, aby rozbić tradycyjny mieszczański podział na scenę i widownię.

BIAŁE PIONOWE PASY

Na razie nie wiadomo, jaką scenografię Daniel Buren stworzył na dużej scenie Studio teatrgalerii. Można się tylko domyślać, biorąc pod uwagę, że najbardziej charakterystycznym elementem jego twórczości są pionowe pasy, białe lub kolorowe, zawsze o szerokości 8,7 cm. To tzw. narzędzie wizualne, tworzone z tkanin, papieru, taśmy i farby, artysta umieszczał na tablicach reklamowych, klatkach schodowych, wagonach, w parkach, kawiarniach, na mostach oraz oczywiście w galeriach i muzeach całego świata.

Urodzony w 1938 r. artysta w latach 60. porzucił tradycyjne malarstwo na rzecz instalacji "in situ". Ten łaciński zwrot oznaczający "w miejscu" polega w sztukach wizualnych na tym, że twórczość artystyczna nierozerwalnie związana jest z topograficznymi i kulturowymi właściwościami miejsc, w których powstają prace.

Najbardziej znana instalacja Daniela Burena to "Les Deux Plateaux", zwana też "Kolumnami Burena", na dziedzińcu Palais Royal, siedziby francuskiej Rady Stanu w Paryżu. Dzieło ukończone w 1986 r. zajmuje 3 tys. m kw. i składa się z 260 pasiastych kolumn różnej wysokości, wykonanych z jasnego marmuru kararyjskiego i czarnego marmuru pirenejskiego, które w nocy podświetlane są na zielono i czerwono. Daniel Buren po raz pierwszy odwiedził Polskę w 1974 r. na zaproszenie Henryka Stażewskiego i Anki Ptaszkowskiej, a swoimi pasami pokrył wszystkie okna warszawskiej pracowni Stażewskiego. W scenografii Burena autorskie spektakle inspirowane pracą artysty zrealizuje troje reżyserów młodego pokolenia: Radosław Maciąg, twórca monodramu "On" na podstawie "Onych" Stanisława Ignacego Witkiewicza, Ewa Rucińska, która zadebiutowała w tym roku inscenizacją "Świętoszka" Moliera w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, oraz Grzegorz Jaremko, który w zeszłym roku został zwycięzcą Forum Młodej Reżyserii w Krakowie za spektakl pt. "Powrót Odysa". Pierwsza premiera - spektakl w reżyserii Radosława Maciąga - odbędzie się 19 października.