Kartoteka inaczej rozrzucona
"Kartoteka rozrzucona" Tadeusza Różewicza w reż. Radosława Rychcika w STUDIO teatrgalerii w Warszawie. Pisze Tomasz Miłkowski w Przeglądzie.
Doradzał to (ale i nie doradzał) sam Różewicz - żeby jego "Kartotekę rozrzuconą" składać po swojemu. Radosław Rychcik znalazł klucz, przenosząc Bohatera na dach budynku w warszawskim osiedlu i w nasze czasy - w pewnym sensie opowieść dotyczy prawnuków Bohatera z pierwszej "Kartoteki" (1960). Niezbyt zainteresowanych problemami pradziadka, który jako partyzant grasował po lasach, a potem próbował się zmieścić w powojennej rzeczywistości.
"Kartoteka rozrzucona" Rychcika opowiada o Bohaterze, który konfrontuje się z czasem współczesnym, najwyraźniej odstaje, choć powody tego odstawania nie są jasne. No, może do chwili, kiedy sekwencję sejmową z "Kartoteki rozrzuconej", w której Różewicz wykorzystał kazanie Skargi, zastąpił fragmentami pożal się Boże debaty sejmowej po sławetnych urodzinach Hitlera wyprawionych w lasach przez stowarzyszenie Duma i Nowoczesność. Dosłowne cytaty wydobywają jałowość tego ględzenia, ale i czające się niebezpieczeństwo dla Polski. Teraz już wiadomo, przed czym uciekał Bohater (kolejna dojrzała kreacja Bartosza Porczyka).
Przestrzeń jest najsłabszym ogniwem tego spektaklu, w którym króluje sprawne aktorstwo: wyśmienite epizody Wuja Tomasza Nosinskiego czy Dziennikarki Natalii Rybickiej. Spektakl zyskuje także dzięki wprowadzeniu elementów opery komicznej - passusy tekstu Różewicza śpiewane lub melorecytowane przez Porczyka, Rybicką i pozostałych aktorów dodają przedstawieniu poloru.
Rychcika mniej obchodzą dawne rozliczenia, skupia się na naszym tu i teraz. Odważnie mierzy się z dziełem i dowodzi, że jego otwarta forma jest w stanie unieść ciężar wielu epok czy - ostrożniej - etapów historycznych. Innymi słowy, inscenizator potwierdza diagnozę Jana Kotta sprzed lat, że "Różewicz napisał naprawdę tradycyjny narodowy dramat".
