Artykuły

"Refreny Ref-Rena. Piosenki Feliksa Konarskiego" w reż. Alicji Choińskiej Sceny Inicjatyw Aktorskich w Teatrze Polskim w Warszawie. Pisze Anna Sobańska-Markowska w portalu TVP.

"Refreny Ref-Rena" to nostalgiczno-patriotyczny, profesjonalny pod każdym względem trzyosobowy spektakl, na który składają się monologi, piosenki i skecze Feliksa Konarskiego, autora słów "Czerwone maki na Monte Casino". Przedstawienie w stylu retro, z klasą.

Na małej scence Teatru Polskiego występują aktorzy Izabella Bukowska i Wojciech Machnicki oraz Zbigniew Rymarz, akompaniujący na pianinie autor opracowania muzycznego całości.

Utwory mają układ chronologiczny i odzwierciedlają biografię Konarskiego (1907-1991) - poety, pisarza, kompozytora i aktora. Konarski był także animatorem życia teatralnego - najpierw za czasów studenckich, potem w trakcie II wojny, która zastała go we Lwowie, skąd nie mógł wrócić do Warszawy ścigany przez gestapo za balladę o Hitlerze. Później jeszcze organizatorem Teatru Żołnierza Polskiego w II Korpusie armii Andersa, z którym szedł z Rosji przez Persję, Irak, Palestynę do Włoch pod Monte Casino, a na koniec do Wielkiej Brytanii.

W Londynie Feliks Konarski współtworzył teatry emigracyjne, obok zaś Mariana Hemara był satyrykiem radia Wolna Europa. Po wyjeździe do Chicago, potem także do Nowego Jorku, nadal był aktywny - w środowisku Polonii amerykańskiej - jako autor i aktor. Występował w przedsięwzięciu, które nosiło nazwę Teatr Ref-Rena, od przybranego niegdyś pseudonimu artystycznego. Zrealizował też na scenie utwór "Przed sklepem jubilera" Karola Wojtyły i prowadził własny program radiowy "Czerwone maki". Zmarł w 1991 roku, niedługo przed wymarzonymi i już zaplanowanymi odwiedzinami w Polsce.

Za sprawą reżyserki Alicji Choińskiej każdy utwór - śpiewany czy mówiony, monolog czy dialog - jest inscenizowany, przy użyciu nielicznych rekwizytów. Do kolejno odgrywanych scenek Bukowska i Machnicki zmieniają sprawnie, niemal niezauważalnie elementy swoich kostiumów - zresztą bardziej pasowałoby tu nieprofesjonalne w teatrze określenie "strojów".

Wykonawcy są bowiem ubrani wieczorowo, elegancko, "jak przed wojną", powiedziałyby osoby pamiętające dawne, dobre czasy. Dominuje oczywiście czerń, jest nienaganna biel koszuli Machnickiego, lśniące buty, delikatna, gustowna i błyszcząca biżuteria dla Bukowskiej, no i jej olśniewające długie futro na entrée, a potem w finale. Przy poszczególnych utworach pojawiają się jeszcze zwykły prochowiec, uproszczony strój krakowski, battle dress itp., itd.

O Izabelli Bukowskiej i Wojciechu Machnickim nie wypada mówić: śpiewający aktorzy - bo są to swobodnie operujący ładnymi, mocnymi głosami wokaliści i jednocześnie wytrawni, przekonujący artyści sceny. Umiejętności dramatyczne znakomicie łączą z komediowymi, dlatego wraz z Alicją Choińską udaje im się prowadzić zasłuchanych widzów od nastroju, do nastroju, od atmosfery powagi do zabawy, od smutku i refleksji nad polskim tułaczym losem do żartu.

Oboje aktorzy wcielają się w postaci bohaterów swych piosenek, Bukowska przyciąga uwagę w każdej roli, zarówno jako dystyngowana dama, jak i rzucona na emigracyjny bruk w Anglii kwiaciarka z Piccadily. Machnicki czaruje będąc wytwornym dżentelmenem, wzrusza jako polski oficer na emigracji czy kelner lub rozbawia jako warsiaski (tak!) cwaniaczek. Ona i on bądź pojedynczo wykonują swoje "numery", bądź - świetnie zgrani - w duecie. Niekiedy w spektakl ingeruje mistrz Rymarz, prawdziwy znawca materii tego kameralnego widowiska retro.

Publiczność, zwłaszcza ta nieco starsza, zdradza dzięki sztuce aktorów oraz ich akompaniatora nieodpartą chęć nucenia albo i wspólnego śpiewania. A przy "Czerwonych makach na Monte Casino" w wykonaniu Wojciecha Machnickiego popłynęły widzom łzy.

Przedstawienie grane obecnie na małej scenie Teatru Polskiego w Warszawie, było pokazywane na XV Festiwalu Teatrów Ogródkowych, a także na II Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Retro im. Mieczysława Folga w Krakowie, gdzie zostało wyróżnione Złotym Liściem Retro.