Artykuły

- Gdy przewodniczący Mozolewski przyszedł do mnie z taką propozycją, nie zastanawiałem się nawet chwili. I choć takie przedstawienia nie mieliśmy zaplanowanego w budżecie, postanowiliśmy podjąć to wyzwanie - dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Miejskiego - mówi Piotr Półtorak, dyrektor Teatru Dramatycznego w Białymstoku. - Praca nad spektaklem była krótka, ale intensywna, efekt zobaczymy już w sobotę.

Nie posągowa epicka opowieść, a krótkie migawki, okruchy życia, o misteryjnym charakterze. W taki sposób twórcy spektaklu chcą opowiedzieć o niezwykłej postaci, kapelanie "Solidarności", zamordowanym przez SB. W sobotę (21.10)w Teatrze Dramatycznym - premiera przedstawienia "Popiełuszko". W postać księdza wcieli się Jakub Lasota, aktor wyłoniony z castingu.

Data premiery jest nieprzypadkowa - dwa dni wcześniej, 19 października, przypada 33. rocznica męczeńskiej śmierci księdza Jerzego. I właśnie spektaklem Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" postanowiła uczcić smutną rocznicę. Przedstawienie w białostockim teatrze powstaje na zamówienie związkowców, z inspiracji Józefa Mozolewskiego, przewodniczącego Regionu NSZZ "Solidarność" w Białymstoku.

- Gdy przewodniczący Mozolewski przyszedł do mnie z taką propozycją, nie zastanawiałem się nawet chwili. I choć takie przedstawienia nie mieliśmy zaplanowanego w budżecie, postanowiliśmy podjąć to wyzwanie - dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego i Urzędu Miejskiego - mówi Piotr Półtorak, dyrektor Teatru Dramatycznego w Białymstoku. - Praca nad spektaklem była krótka, ale intensywna, efekt zobaczymy już w sobotę.

Pulsy z życia księdza Jerzego

W środę o spektaklu opowiadali twórcy przedstawienia. W zaprezentowanym fragmencie można było zobaczyć chwilę, w której ks. Popiełuszko przybywa do Huty "Warszawa", gdzie odbył pierwszą mszę. "Hutniczą" aranżację sceny buduje konstrukcja przypominająca rusztowania oraz kadry filmów dokumentalnych z lat 80-tych, które wyświetlane są nie tylko w tle, ale tworzą też przesłony oddzielające widownię od aktorów.

- Dostając propozycję zrealizowania spektaklu o ks. Popiełuszce od razu zdaliśmy sobie sprawę, że to ogromne wyzwanie. Postanowiliśmy, że nie będziemy mierzyć się ze świętością, ale z człowieczeństwem. I na człowieczeństwie ks. Jerzego chcieliśmy spektakl budować. Na fenomen postaci księdza składa się to, że był zwykłym, naturalnym, bliskim człowiekiem a jednocześnie obdarzonym niebywałą charyzmą kapłanem, który zapisał się w historii. Skromny człowiek, który swoim życiem okupił naszą wolność - mówi Jan Nowara, reżyser spektaklu. - Zastanawialiśmy się jakim rodzajem teatru opowiedzieć historię ks. Popiełuszki. I zdecydowaliśmy, że najlepszy będzie teatr misteryjny. Trop poddał Konrad Szczebiot, współautor scenariusza, w którym znalazły się takie mgnienia, "pulsy" z życia księdza. Gdzieś w nas ten spektakl się rodził właśnie w takiej pulsacji. Nie mieliśmy ambicji, by życie Popiełuszki objąć w epickiej opowieści, zresztą to byłoby chyba niemożliwe. Więc wszystkie kluczowe wydarzenia z jego biografii przedstawiamy w takich okruchach: edukacja, rodzina, która go otacza, zaprzyjaźniony ksiądz, jego mentorzy, jak ks. Wyszyński i inni... Zaczynamy od narodzin i kończymy jego zmartwychwstaniem.

Energia subtelna i silna

Budując spektakl twórcy sięgnęli do pamiętników kapłana i dokumentów procesowych. - To było niezwykle inspirujące doświadczenie. Szczególne wrażenie zrobiła na mnie np. mowa pełnomocnika rodziny, Edwarda Wende - mówi reżyser, który współtworzył scenariusz.

Poza zespołem aktorskim do pracy zaprosił także zespół techniczny teatru. Pojawiają się w scenach zbiorowych, m.in. w kaskach robotników. - Świętość, charyzma w księdzu wybuchły wśród ludzi w hucie "Warszawa", gdzie odprawił swoją pierwszą mszę. Dlatego udział teatralnego zespołu technicznego uznaliśmy więc za bardzo istotny, ma tu on głębszy sens - mówi Nowara.

W główną rolę w spektaklu wciela się Jakub Lasota, aktor wyłoniony z castingu. Zdaniem reżysera - wniósł do spektaklu pewien rodzaj energii - " jasnej, subtelnej, a jednocześnie silnej".

- Zmierzenie się z tą postacią to zadanie wspaniałe, ale niezwykle trudne i odpowiedzialne - mówi Jakub Lasota. - Mam wrażenie jednak, że odpowiedzialność, to jedna z cech charakteryzujących ks. Popiełuszkę. Jak brał się do roboty, to wchodził w to na sto procent. I taka refleksja była początkiem w moim myśleniu o tej roli. Najpiękniejsze w księdzu Jerzym jest to, że nie szukał poklasku, nie używał wielkich słów, by zjednywać ludzi. I to jest o wiele trudniejszym zadaniem, niż zmierzenie się z ikoną.

Do roli przygotowywał się, szukając ks. Jerzego w archiwaliach i nagraniach. - Obserwowałem jak się wypowiada, jak gestykuluje. Patrzyłem w jego oczy. On zawsze szukał kontaktu wzrokowego z drugim człowiekiem. Również w tekście sztuki znalazłem wiele bardzo ciekawych rzeczy, o których wcześniej w ogóle nie wiedziałem. I w tym wszystkim starałem się znaleźć w nim człowieka, odkryć, kim był w środku.

Upominał się o człowieka

Sztukę wspólnie napisali: Konrad Szczebiot, Janina Żukiewicz i Jan Nowara.

- Staraliśmy się przedstawić życie księdza w drobnych szkicach, w sposób skrótowy, ale bardzo intensywny. Chciałem, by spektakl był teatralną metaforą, ale też pokazywał ks. Popiełuszkę w sposób ludzki, a nie ubrązowiony, wyjęty z opowiadań o świętych - mówi Konrad Szczebiot, kierownik literacki Teatru Dramatycznego. - "Solidarności" zależało, by spektakl oprócz wartości artystycznych miał też wymiar edukacyjny i ta myśl nam przyświecała też podczas konstruowania scenariusza. Największym zaskoczeniem podczas jego pisania była dla mnie niezwykłą aktualność przesłania ks. Jerzego. W jego kazaniach tak naprawdę polityki nie ma, upominał się o zwykłego człowieka W dzisiejszych czasach - kapitalizmu, wybujałej konsumpcji, mitu wiecznej młodości, wszystkie te kwestie okazują się nieoczekiwanie bardzo ważne.

Przedstawiciele "Solidarności" chcieliby, by spektakl trafił szczególnie do młodych widzów.

- Ks. Popiełuszko to niezgłębiona skarbnica, z której można czerpać do woli. A że młodzież w tych czasach nie ma wzorów, chcielibyśmy, by jego przesłanie poszło właśnie do ludzi młodych - mówi Eugeniusz Formejster z NSZZ "Solidarność" w Białymstoku. - Ks. Jerzy związany jest nierozerwalnie z "Solidarnością". Zawsze służył człowiekowi. "Solidarność" też ma taką ideę - na tym polega też działanie związków zawodowych: służyć drugiemu. Dlatego też ta postać i jego przesłanie jest nam tak bardzo bliskie.

Ekwiwalent w fotografii

W spektaklu zagrają aktorzy Teatru Dramatycznego: Danuta Bach, Jolanta Borowska, Krystyna Kacprowicz-Sokołowska, Ewa Palińska, Katarzyna Siergiej, Jolanta Skorochodzka, Krzysztof Ławniczak, Sławomir Popławski, Marek Tyszkiewicz, Franciszek Utko oraz zespół techniczny: Bożena Rutkowska, Agnieszka Wierzchowska, Jarosław Mirończuk, Piotr Rutkowski, Krzysztof Sawicki, Władysław Trusiewicz.

Autorem scenografii i wizualizacji jest Marek Mikulski. Na przesłonach oglądać można m.in. fotografie i dokumentację pochodzące ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej i Ośrodka Dokumentacji przy Kościele St. Kostki w Warszawie.

- Kopie fotografii przetworzyłem w taki sposób, by stworzyć w miarę konkretny ekwiwalent tamtejszej rzeczywistości - mówi scenograf Marek Mikulski. O choreografię zadbał Tomasz Dajewski. On też, wraz z reżyserem, jest autorem opracowania muzycznego spektaklu.

***

Sobotnia premiera spektaklu (godz. 19) odbędzie się pod honorowym patronatem Jego Ekscelencji ks. Arcybiskupa dr Tadeusza Wojdy. Spektakl "Popiełuszko" otrzymał wsparcie finansowe ze strony Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego (który jest organem nadzorującym teatru) oraz Urząd Miejski w Białymstoku. Jak mówi Rafał Rudnicki, zastępca prezydenta Białegostoku - Wierzę, że to zapowiedź wspólnych działań, które będą miały miejsce w przyszłym roku.

Najbliższe spektakle:

* 21 października, godz. 19.00 (Premiera)

* 22 października, godz. 15.00

* 22 października, godz. 17.00

* 24 października, godz. 9.30 (spektakl szkolny)

* 24 października, godz. 11.30 (spektakl szkolny)

* 25 października, godz. 9.30 (spektakl szkolny)

* 25 października, godz. 11.30 (spektakl szkolny)

* 27 października, godz. 20.30

* 28 października, godz. 17.00

* 29 października, godz. 17.00

* 25 listopada, godz. 16.00

* 26 listopada, godz. 17.00