Artykuły

"Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest lekturą Narodowego Czytania w 2017 roku. Finał tegorocznej edycji zaplanowano na sobotę 2 września br. Z tej okazji wszystkie Programy Polskiego Radia przygotowały specjalne audycje poświęcone akcji.

Narodowe Czytanie organizowane jest przez Prezydenta RP od 2012 roku. Akcja została zainicjowana wspólną lekturą "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: "Trylogię" Henryka Sienkiewicza oraz "Lalkę" Bolesława Prusa. W ubiegłym roku Andrzej Duda i Agata Kornhauser-Duda rozpoczęli Narodowe Czytanie "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza w warszawskim Ogrodzie Saskim, gdzie przez ponad 11 godzin powieść Sienkiewicza czytali znani aktorzy. W całej Polsce i za granicą "Quo vadis" przeczytano w ponad 2200 miejscach.

W tym roku lekturą Narodowego Czytania jest "Wesele" - dramat w trzech aktach, najsłynniejszy utwór Stanisława Wyspiańskiego. Dzieło powstało na kanwie autentycznego wydarzenia - wesela poety i dramaturga Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, chłopką z podkrakowskich Bronowic. Prapremiera sztuki odbyła się 16 marca 1901 roku w Teatrze Miejskim w Krakowie. W tym samym roku w Krakowie "Wesele" opublikowano po raz pierwszy. Dramat Wyspiańskiego został dotychczas przetłumaczony na ponad 10 języków. W języku polskim ukazało się ponad 120 wydań dzieła.

Finał Narodowego Czytania poprzedzą w Jedynce m.in. audycje Redakcji Kultury i Edukacji w pasmach wieczornych (tematyka: "Stanisław Wyspiański malarz, dramaturg, twórca teatralny, filozof"; "Osoby w Weselu, czyli geneza i wymowa utworu"; "Ważne inscenizacje i ekranizacje"). Emisja 27, 28 i 30 sierpnia po godz. 21.00.

Od 28 sierpnia do 1 września w "Lecie z Radiem" (od godz. 9.10) rozmowy z aktorami grającymi w "Weselu" w Ogrodzie Saskim, a popołudniowym paśmie "Ekspres Jedynki" materiały pt. "Kto jest kim w Weselu" i relacje z prób w Ogrodzie Saskim oraz z Teatru Polskiego Radia, gdzie dziennikarze radiowej Jedynki wcielają się w role z dramatu. Sceny te emitowane będą 2 września przez cały dzień (od godz. 5.00 do północy - w obsadzie m.in. Maria Szabłowska, Sława Bieńczycka, Jolanta Fajkowska, Agnieszka Kunikowska, Rafał Porzeziński, Jacek Raginis-Królikiewicz, Paweł Sztompke, Roman Czejarek, Bogdan Sawicki), a reportaż z nagrania dramatu Wyspiańskiego przez dziennikarzy Jedynki usłyszymy 31 sierpnia o godz. 10.20.

2 września, od godz.11.20 do uroczystego zakończenia Narodowego Czytania przez Parę Prezydencką (ok. godz. 19.00), Program 1 będzie relacjonować przebieg czytania z Ogrodu Saskiego.

Od 28 sierpnia do 8 września, od poniedziałku do piątku o godz. 09.45, w popularnym cyklu Dwójki "To się czyta latem", będzie można wysłuchać biografii Stanisława Wyspiańskiego autorstwa Moniki Śliwińskiej pt. "Wyspiański. Dopóki starczy życia", w interpretacji Andrzeja Mastalerza (10 odcinków).

Tego samego dnia Anna Lisiecka zaprosi na audycję "Kwadrans bez muzyki", poświęconą malarstwu Wyspiańskiego i jego filozofii sztuk plastycznych (godz. 15.00). O godz. 18.00 rozpocznie się audycja z cyklu "O wszystkim z kulturą" zatytułowana "Inscenizacje Wesela", w której Jacek Wakar będzie rozmawiał z historykami teatru o najbardziej znaczących interpretacjach dramatu Wyspiańskiego.

W środę 30 sierpnia o godz. 15.00 - w cyklu "Kwadrans bez muzyki" - Dwójka zaproponuje audycję Dawida Dziedziczaka pt. "Rydlówka". Będzie to opowieść o bronowickim dworku Włodzimierza Tetmajera - miejscu pamiętnego wesela Lucjana Rydla i Jadwigi Mikołajczykówny, które stało się inspiracją dramatu Wyspiańskiego. Po dworku oprowadzi słuchaczy prof. Jan Rydel - prawnuk Lucjana.

Z kolei o godz. 18.00, w cyklu "O wszystkim z kulturą", Dwójka przedstawi rozmowę z biografką Wyspiańskiego Moniką Śliwińską. Autorką audycji jest Dorota Gacek.

W piątek 1 września o najsłynniejszym dramacie Stanisława Wyspiańskiego będzie traktowała też audycja Anny Lisieckiej pt. "Wesele" w radiu", która zostanie wyemitowana w cyklu "Antykwariat" o godz. 18.00.

2 września, w dniu wielkiego finału Narodowego Czytania, Dwójka zaproponuje wiele reporterskich relacji na żywo z Warszawy i Łodzi. Pojawia się one w takich audycjach jak "Wiadomości kulturalne", "Dwójka na życzenie", "Duża czarna" czy "Dwójka na miejscu". Także na zakończenie Narodowego Czytania, o godz. 18.45, puentą dnia będzie rozmowa z gościem Dwójki.

W tygodniu poprzedzającym finał Narodowego Czytania Trójka prezentuje codziennie od 28 sierpnia do 2 września (o 9.20 od poniedziałku do piątku w pasmie "Do południa" i o 8.50 w sobotnim wydaniu "Zapraszamy do Trójki"), fragmenty "Wesela". Przeczytają je twórcy związani z teatralnymi wystawieniami dzieła: Michał Zadara, Romuald Wicza-Pokojski, Piotr Cieplak, Jan Klata, Wawrzyniec Kostrzewski, Magda Łazarkiewicz, Anna Wieczur-Bluszcz, Mieczysław Abramowicz, Monika Strzępka, Piotr Kruszczyński i Jacek Głomb. Pomysł i opieka nad całością - Barbara Marcinik; muzyka - Łukasz Borowiecki.

W środę 30 sierpnia o godz. 18.15 będzie można posłuchać reportażu Wojciecha Markiewicza z Radia Kraków pt. "Plotki o weselu" (2 września czterech reżyserów wraz z aktorami przygotowuje w centrum Krakowa między kościołem Mariackim, Sukiennicami a placem Szczepańskim wielki happening osnuty wokół legendarnego Wesela; w reportażu wykorzystane będą archiwalne nagrania córki Wyspiańskiego - Heleny Chmurskiej oraz Klementyny Rybickiej - córki Włodzimierza Tetmajera, w którego domu odbywało się słynne wesele).

Finał akcji Program 3 zapowie 2 września w "Zapraszamy do Trójki" (m.in. rozmowy z aktorami, którzy mają wziąć udział w czytaniu w Ogrodzie Saskim). A w pierwszym powakacyjnym wydaniu "Śniadania w Trójce" (godz. 9.05-10.00) - politycy, goście Beaty Michniewicz, również przedstawią swoje ulubione wersy z dramatu Wyspiańskiego.

W tym dniu "Radiowy Dom Kultury" (godz. 13.05-15.00) zostanie nadany z Ogrodu Saskiego (w programie m.in. transmisja czytania "Wesela"), a Mateusz Matyszkowicz w swoim autorskim "Chuliganie literackim" (16.05-17.00) opowie o odniesieniach do dzieła Wyspiańskiego.

Przez cały dzień na antenie (po serwisach informacyjnych) pojawią się specjalne wejścia Jana Niebudka z Ogrodu Saskiego (ok. godz. 11.05, 12.05, 17.05, 20.05).

Tegoroczne Narodowe Czytanie podsumuje Dariusz Bugalski w poniedziałek 4 września w "Klubie Trójki" (godz. 21.05-22.00).

Radiowa Czwórka rozpoczęła przygotowania do Narodowego Czytania w miniony weekend. W sobotę 26 sierpnia tematami audycji "Klucz Kulturowy" były historia powstania "Wesela", źródła inspiracji Stanisława Wyspiańskiego, a także mity narodowe, które poeta demaskuje w swojej sztuce. Michał Piwowarek w swojej audycji "W to mi graj" zaprezentował przegląd interpretacji scenicznych "Wesela". W niedzielę 27 sierpnia w "Sztuce jedzenia" gośćmi programu były Magdalena Tomaszewska-Bolałek oraz Małgorzata Jankowska-Buttitta - autorki książek kulinarnych. Wraz z prowadzącą - Beatą Kwiatkowską spróbowały odpowiedzieć na pytanie, czemu autor pominął w dziele wątki kulinarne oraz zrekonstruowały możliwy jadłospis jednej z najważniejszych weselnych uczt w literaturze. Mateusz Gołębiewski sprawdził zaś jak wyglądały stoły w filmowych adaptacjach "Wesela".

W tygodniu poprzedzającym wydarzenie radiowa Czwórka zaprasza do "Stacji Kultura" (codziennie po godz. 10.00) na emisję fragmentów "Wesela" czytanych przez młodych aktorów, m.in. przez Natalię Sikorę, Anię Karczmarczyk, Marcelę Borowicę i Karolinę Czarnecką. W "Wiadomościach Czwórki" i "Serwisach Kulturalnych" prezentowane będą wydarzenia towarzyszące Narodowemu Czytaniu. Na antenie pojawi się również cykl materiałów dźwiękowych poświęcony tradycjom i obrzędom podczas współczesnych wesel. Czwórka zaprasza także do wzięcia udziału w konkursie na facebooku polegającego na "przetłumaczeniu" cytatu z "Wesela" na współczesny język młodych Polaków. Nagrodą w konkursie jest cyfrowy odbiornik radiowy.

W sobotę 2 września o godz. 12.05 w audycji "W to mi graj" Czwórka przeprowadzi relacje z Placu Szczepańskiego w Krakowie, gdzie w ramach Narodowego Czytania obejrzeć można będzie wydarzenie artystyczne pt. "Teatr mój widzę ogromny" w reżyserii Wiesława Hołdysa ze scenografią Jana Polewki. W programie wydarzenia również czytanie "Wesela" przez mieszkańców, zaproszonych gości i turystów oraz występ zespołu Strojone. O godz. 16.05 w audycji "Hotspot" Mateusz Kulik zaprosi na spacer szlakiem Stanisława Wyspiańskiego. Prowadzący odwiedzi krakowskie miejsca związane z biografią artysty, gdzie do dzisiaj można oglądać zrealizowane projekty Wyspiańskiego.

Redakcja Polska Polskiego Radia dla Zagranicy przeprowadzi rozmowy z organizatorami akcji (m.in. z ministrem Wojciechem Kolarskim z Kancelarii Prezydenta RP), którzy przypomną słuchaczom cele akcji: upowszechnianie polskiej spuścizny literackiej, promocję czytelnictwa oraz uczczenie pamięci Stanisława Wyspiańskiego. W dniu wydarzenia prezentować będzie na antenie fragmentów "Wesela" z Archiwum Polskiego Radia. Relacje z przebiegu "Narodowego czytania" - w serwisach informacyjnych oraz na redakcyjnym portalu.

Redakcja Angielska przedstawi słuchaczom ideę Narodowego Czytania i jego cele - m.in. w oparciu o spot prezydenta zapraszający do wspólnego czytania i zamieszczony na kanale YouTube. Mowa będzie też o "Weselu" jako fenomenie literatury polskiej - w specjalnym wydaniu magazynu literackiego przedstawiona zostanie sylwetka Wyspiańskiego, a w magazynie turystycznym "Around Poland" szczególne miejsca w kraju związane z tym wybitnym artystą. Ponadto w sobotniej audycji znajdzie się rozmowa z jednym z uczestników wspólnego czytania "Wesela" - aktora lub muzyka - na temat Narodowego Czytania i przygotowaniach do udziału w tym projekcie.

Redakcja Niemiecka zaprezentuje reportaż z kościoła Franciszkanów w Krakowie, gdzie znajdują się słynne witraże Stanisława Wyspiańskiego oraz rozmowę z pisarzem Andrzejem Stasiukiem o rosnącej popularności polskiej literatury za granicą.

Redakcja Wschód - Sekcja Białoruska przedstawi ideę oraz cel Narodowego Czytania, a także sylwetkę i twórczość Stanisława Wyspiańskiego; rozmowę z Lawonem Barszczeuskim, tłumaczem dramatu Wyspiańskiego na język białoruski (przekład ukazał się w Mińsku w 2014 r.). Fragmenty "Wesela" w języku białoruskim czytać będą na antenie dziennikarze Redakcji Białoruskiej PRdZ.

Redakcja Wschód - Sekcja Rosyjska w przeddzień wydarzenia zaprezentuje w "Magazynie Kulturalnym" rozmowę o Stanisławie Wyspiańskim i jego "Weselu". W sobotę krótkie relacje z przebiegu wydarzenia w serwisach informacyjnych oraz na stronie www. Z kolei w magazynie "Dźwięki miasta" obszerny reportaż z przebiegu Narodowego Czytania 2017.

Redakcja Wschód - Sekcja Ukraińska w przeddzień akcji wyemituje rozmowy z inicjatorami Narodowego Czytania. Natomiast "Magazyn Kulturalny" poświęcony będzie w całości Stanisławowi Wyspiańskiemu - jego życiu, twórczości i miejscu w kulturze polskiej. 2 września obszerne relacje z finału wydarzenia (na antenie i na stronie internetowej).