Samotność Jerzego Treli
"Wielkie kazanie księdza Bernarda" w reż. Krzysztofa Jasińskiego w Teatrze STU w Krakowie. Pisze Paweł Głowacki w Dzienniku Polskim.
W czasach dawnych, gdy teatr był namysłem nad sprawami świata, bo był metaforą, a nie tandetnym małpowaniem ulicy, i pokorą wobec literatury potężnej był, a nie wyszczekiwaniem prostackiej grafomanii publicystycznej - Jerzy Trela bywał na scenie sam.
Mówiąc Wielką Improwizację w wyreżyserowanych przez Swinarskiego "Dziadach" Mickiewicza, wyszeptując Modlitwę Konrada w "Wyzwoleniu" Wyspiańskiego, też przez Swinarskiego stworzonym, w kilku innych chwilach dzieł innych. Bywał sam, lecz tylko przez kilkanaście minut. Dopiero dziś, w "Wielkim kazaniu księdza Bernarda" Leszka Kołakowskiego, które na czterdziestolecie Teatru STU Krzysztof Jasiński wyreżyserował - Trela jest sam całkowicie. Od pierwszego słowa do ostatniej ciszy. Nikt do niego nie przychodzi.
Są zawrotnie inteligentne zdania Kołakowskiego (którego z dramaturgów dzisiejszych stać na tak subtelną opowieść?), jest garść nieomylnych nut Jana Kantego Pawluśkiewicza (którego z dzisiejszych muzyków stać na taką dyskrecję?) i skrajnie ascetyczna scenografia Jana Polewki (któremu z dzisiejszych wizjonerów scenicznych wystarcza tak mało, by tak dużo powiedzieć?). Tylko tyle - i Trela.
Czyli: aż tyle - i aż Trela. Przejmujący Trela. Trela nie do zapomnienia. Tak powstał doskonale czysty seans o starym jak świat diable, co tłumaczy światu nieusuwalną konieczność swego ziemskiego knucia. Od dziś do piątku włącznie pokazywany będzie w STU. Trzeba seans ten zobaczyć. Trzeba się zdumieć, że dziś, w epoce tandetnego, pełnego publicystycznych szczekań, scenicznego małpowania ulicy, jednak możliwy jest teatr - namysł, teatr - metafora, teatr - pokora wobec literatury, która przetrwa każdą, jakby rzekł Herbert, czarną pianę gazet. Samotność Treli przypomina o prawdziwych mocach teatru. Samotność Treli jest nie do przecenienia.
