Artykuły

Janosch, pochodzący z Zabrza pisarz i rysownik, doczekał się filmu na swój temat. Jego premiera odbędzie w poniedziałek 8 maja w kinoteatrze Rialto w Katowicach.

Janosch, czyli Horst Eckert jest jednym z najbardziej znanych na świecie autorów książek dla dzieci. Jednak na Górnym Śląsku, skąd pochodzi, zyskał status pisarza kultowego dzięki książce "Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny", potocznie nazywanej "Biblią dla Ślązaków", która ukazała się w 1970 roku.

Napisał ją, inspirując się własnym życiem, którego pierwsze lata spędził w Zabrzu. Po wojnie został wysiedlony do Niemiec. Obecnie Janosch mieszka na Teneryfie i niechętnie opowiada o sobie dziennikarzom. W odpowiedzi na ich prośby o spotkania, kilkakrotnie uśmiercił samego siebie. A jednak zgodził się porozmawiać o swoim życiu przed kamerą.

Zwierzenia przed kamerą

- Nazywam się Janosch. Już chyba nie wiem, co w moim życiu było prawdą, a co kłamstwem. Ale wiem, że napisałem i narysowałem ponad 300 książek dla dzieci, kilka powieści i moje opus magnum - "Cholonka" - tak zaczyna się filmowa opowieść o człowieku spełnionym, pełnym sprzeczności i pasji. Narracja o pamięci podlegającej nieustannym atakom wyobraźni i marzeń, a także gawęda o fikcji traktowanej jak prawda.

Reżyserem filmu "Mój Niemandsland" jest Wojciech Królikowski, który z zamiarem nakręcenia biografii nosił się już od kilku ładnych lat. - Na początku chciałem, by był to film animowany. Wpadłem na pomysł, by sam Janosch zilustrował swoje życie. Niestety, odmówił. Zrealizowałem zatem dokument o pisarzu, na który składają się jego wypowiedzi i wspomnienia, impresje fabularne na temat Janoscha oraz krótkie animowane wstawki, których autorem jest Michał Bartoszek. Wykorzystałem też ilustracje samego Janoscha z jego książek - opowiada reżyser.

Człowiek z Zabrza, czyli z pogranicza

Twórczość Horsta Eckerta poznał, czytając swojej dorosłej już dziś córce jego bajki. "Ach, jak cudowna jest Panama" wydała się reżyserowi alegoryczną opowieścią o własnym heimacie, za którym Janosch wciąż tęskni. - W prosty sposób opisał swoją miłość do ziemi, w której zapuścił korzenie. Potem z kolei zachwyciłem się "Cholonkiem", który jest kwintesencją na temat Ślązaków, czasem w krzywym zwierciadle, ale przeważnie z dużą dozą prawdy - tłumaczy.

Królikowski miał okazję być na Teneryfie. Spędził z Janoschem dwa dni, kręcąc materiały do filmu. - To niezwykle ciepły człowiek. Ale i niepoprawny anarchista, taki do szpiku kości - mówi. Tytuł dokumentu o Janoschu odnosi się do jego wypowiedzi na temat ojczyzny - Wielokrotnie podkreślał w wywiadach i książkach, że nie ma swojej ojczyzny, pochodzi z pogranicza, z Zabrza. Mieszkał w familoku, którego okna wychodziły na pas ziemi niczyjej pomiędzy Polską a Niemcami, którą codziennie przemierzali przemytnicy - dodaje Królikowski.

W efekcie powstał pięćdziesięciominutowy dokument o pisarzu, który dokonuje procesu przypominania swojej przeszłości, pozwalającego raz jeszcze spojrzeć na swoją przeszłość i być może odnaleźć w niej coś nowego. - Sam bohater obejrzał już film. Nazwał go "majstersztykiem". Bardzo mu się podobał - mówi reżyser.

Po filmie rozmowa

Po pokazie filmu w kinoteatrze Rialto odbędzie się dyskusja, w której wezmą udział: Angela Bajorek (autorka książki o Janoschu pt. "Heretyk z familoka"), Zbigniew Kadłubek (filolog, eseista), Robert Talarczyk (dyrektor Teatru Śląskiego, autor adaptacji i reżyser pokazywanego w Teatrze Korez "Cholonka"), Mirosław Neinert (dyrektor Teatru Korez w Katowicach, reżyser "Cholonka") oraz Wojciech Królikowski (reżyser filmu "Mój Niemandsland").

Klimatu na scenie dopełni oryginalna scenografia ze spektaklu "Cholonek" z Teatru Korez. Wydarzeniu będzie towarzyszyła prezentacja prywatnych pamiątek Angeli Bajorek otrzymanych od Janoscha, a także sprzedaż książek Janoscha wydanych przez Wydawnictwo Znak.

--

Na zdjęciu: "Cholonek", Teatr Korez, Katowice