Artykuły

Senacka komisja petycji opowiedziała się w czwartek za pracami nad nowelą ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Zmiany mają prowadzić do tego, aby polskie instytucje kultury działające za granicą mogły otrzymywać dotację z budżetu państwa.

Senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zajęła się w czwartek wnioskiem Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, Biblioteki Polskiej w Paryżu oraz Polskiej Akademii Umiejętności. Chodzi o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy z 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz kwestię finansowania instytucji zrzeszonych w Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie.

- Rzecz sprowadza się do tego, że dotychczasowe formy pomocy finansowej na utrzymanie Biblioteki Polskiej w Paryżu nie są wystarczające do tego, żeby pokryć wszystkie potrzeby, przede wszystkim te, które są związane z utrzymywaniem nawet skromnego personelu i innych wydatków o charakterze materialnym, do czego, jak się wydaje, potrzebna jest zmiana ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej - mówił przewodniczący komisji Michał Seweryński (PiS).

Zaznaczył, że jest to pismo "inicjujące" posiedzenie, ale komisja będzie "obejmować zasięgiem zainteresowania cały krąg podobnych instytucji, jak Biblioteka Polska w Paryżu, które istnieją za granicą, są ważnym elementem naszego dziedzictwa narodowego".

Wiceminister kultury Jarosław Sellin powiedział, że minister kultury i dziedzictwa narodowego ma obecnie możliwości wspierania działalności bieżącej instytucji kultury za granicą i w przypadku np. Biblioteki Polskiej w Paryżu to się dzieje, ale - jak zaznaczył - "to jest jednak konkurs, to są jednak granty". - To jest również taka sytuacja, że tak zasłużone instytucje mogą się czuć nieco zażenowane, że muszą występować w konkursach corocznie o pieniądze na jakieś swoje istotne części działalności, w rywalizacji z czasami efemerycznymi instytucjami, albo bardzo krótko istniejącymi (...) - tłumaczył Sellin.

Jak mówił, to dobra inicjatywa, by podjąć temat uregulowania systemowego tej sprawy, tak żeby niektóre instytucje miały poczucie wsparcia ze strony państwa - systemowego, podmiotowego, finansowego, i w tym celu należy pokonać "pewną barierę prawną".

Wiceminister poinformował, że od trzech lat trwają rozmowy między MKiDN a Towarzystwem Historyczno-Literackim i Biblioteką Polską w Paryżu na temat takiego systemowego rozwiązania, a "wolą polityczną ministra kultury jest, aby doprowadzić do powołania instytucji współprowadzonej przez państwo polskie - reprezentowane przez ministerstwo kultury i Instytut Polska Biblioteka w Paryżu". Jak mówił, jeśli chodzi o prace nad szczegółowymi rozwiązaniami dotyczącymi porozumienia, "to prace są dokonane, natomiast potrzebna jest zmiana ustawowa, która by pozwoliła dawać dotacje podmiotowe wprost na zatrudnianie pracowników instytucji działającej za granicą".

W jego ocenie nowelizacja ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej spowodowałaby, że Biblioteka Polska w Paryżu mogłaby podpisać z MKiDN umowę o współprowadzeniu.

Jak poinformował dyrektor Biura Polonijnego Kancelarii Senatu Romuald Łanczkowski, Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie od 2013 r. czyni starania dot. przyznania stałej rocznej dotacji dla 13 zrzeszonych w niej instytucji. - Chodzi o stałą roczną dotację, która by miała charakter dotacji podmiotowej, a nie celowej. Takiej dotacji (celowej - PAP) my możemy udzielać ze środków, które są zarezerwowane w budżecie Kancelarii Senatu i przeznaczone na opiekę nad Polakami i Polonią za granicą - powiedział.

Przewodniczący komisji powiedział, że należy się zastanowić, w jakim kierunku dokonać zmiany ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, żeby można było potrzeby instytucji kultury finansować z tych środków, które rząd polski ma do dyspozycji. - Pod tym kątem proponuję, żebyśmy prowadzili prace dalsze w naszej komisji - dodał Seweryński.

Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie została powołana w 1979 r. z inicjatywy Muzeum Polskiego w Rapperswilu, Towarzystwa Historyczno-Literackiego i Biblioteki Polskiej w Paryżu oraz Instytutu i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Zrzesza instytucje kultury działające w siedmiu krajach: Argentynie, Francji, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii, na Węgrzech i we Włoszech.

Ośrodki wchodzące w skład Stałej Konferencji gromadzą prace z zakresu historii, literatury i sztuki, kompletują wydawnictwa emigracyjne, wydają opracowania bibliograficzne, prowadzą wymianę wydawnictw z bibliotekami naukowymi i uniwersyteckimi w Polsce, gromadzą źródła naukowe i prowadzą badania historyczne związane z najnowszymi dziejami Polski, kolekcjonują pamiątki (odznaczenia, portrety, medale, sztandary) przekazywane przez osoby prywatne, opiekują się pomnikami i wydają własne publikacje.