Artykuły

28 marca w Teatrze Studio po pokazie spektaklu "Geza-dzieciak" w reżyserii Zbigniewa Brzozy odbędzie się spotkanie z autorem sztuki, Janosem Hay'em (na zdjęciu).

János Háy (1960) poeta, prozaik i dramatopisarz. Absolwent filologii rosyjskiej i historii Uniwersytetu Segedyńskiego oraz Wydziału Estetyki Uniwersytetu Budapeszteńskiego. Laureat nagród literackich: Jánosa Sziverego (1994), pisma Alföld (1999), Milána Füsta (2001), Attili Józsefa (2002), Ernő Szépa (2002), nagroda za najlepszy dramat sezonu (2002), nagroda za dramat dla młodych pisarzy (2004), nagroda Cechu Dramaturgów: najlepszy węgierski dramat sezonu (2004), dwukrotny stypendysta Fundacji Sorosa i Stypendium Literackiego im. Zsigmonda Móricza, członek Związku Pisarzy Węgierskich i Towarzystwa Pisarzy Literatury Pięknej.

János Háy był cenionym poetą i pisarzem ze znacznym dorobkiem kiedy napisał pierwszy dramat pt. Géza-dzieciak. Géza-dzieciak otworzył trylogię (Gézagyerek, Herner Ferike faterja (Stary Feriego Hernera), Senák (nagrodzony na konkursie rozpisanym przez Teatr Narodowy w Budapeszcie, obecnie w jego repertuarze). Wprawdzie teatralność utworów poetyckich Háya i niekwestionowany talent literacki mogły zapowiadać powodzenie, jednak nikt nie spodziewał się aż takiego sukcesu. Utwory te określone nazwą gatunku boski dramat odniosły niebywały sukces wśród publiczności i krytyki.

Do dorobku pisarskiego tego wszechstronnie utalentowanego artysty (maluje, sam wykonuje obwoluty do swoich książek, gra na gitarze) dołączył oryginalny tom łączący dramaty i nowele. Na podstawie tomu jego nowel pt. Syn hodowcy krzewów jagodowych powstał monodram.

Géza-dzieciak zaprezentowany na Krajowych Spotkaniach Teatralnych w Pécsu zdobył 4 nagrody dla autora, aktorów i realizację, kolejne 3 nagrody na Krajowych Spotkaniach Teatrów Studyjnych. Węgierscy krytycy teatralni uznali Gézę-dzieciaka za najlepszy węgierski dramat sezonu 2002. Na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym KONTAKT w Toruniu otrzymał II nagrodę.

Krytyka węgierska podkreśla wyjątkową wartość literacką i dramatyczną utworów Jánosa Háya, ich siłę artystyczną, intelektualną i emocjonalną. Recenzenci podkreślając nowatorstwo dramatopisartwa Jánosa Háya, w dramatach odnajdowali nastrój charakterystyczny dla postaci z powieści Kafki, dramatów Becketta (Czekając na Godota), Czechowa, Szekspira, (motyw grabarz z Hamleta), a nawet Sławomira Mrożka (Emigranci) oraz dla postaci z grotesek Istvána Örkénya.

O Gézie-dzieciaku jako o utworze dramatycznym krytyka pisze: "Tekst Jánosa Háya jest również utworem poetyckim, a nawet więcej: utworem muzycznym", "niezatarty ślad zostawiła w nas autystyczna pasja", mimo ciężaru i surowości wybranego tematu po prostu dobrze się ogląda", "sztuka Jánosa Háya i inscenizacja w Debreczynie cichym głosem stanowczo stwierdziły, że za czarną dziurą jednak istnieje jakiś mglisty cel", "z wyjatkowym talentem stworzył homogeniczny język dla wszystkich postaci".

Tomy poezji:

Gyalog megyek hozzád a sétálóúton (Idę do ciebie deptakiem) (wiersze, rysunki), 1989

A növények hazája, (Ojczyzna roślin),1990

Vigyázat, humanisták (Uwaga humaniści),1990

Welcome in Africa (wiersze, proza), 1991

Marlon és Marion (wiersze, nowele), 1993

Holdak és napok (opowiadanie, wiersze, rysunki) 1995

Valami nehezék (Jakiś ciężar), 1998

Istenek (Bogowie), 1998

Kotródom el (Zmiatam), 2002

Powieści:

Dzsigerdilen. A szív gyönyörűsége (Dżigerdilen. Zachwyt serca), 1996, 2004.

Xanadu. Föld, víz, levegő (Xanadu. Ziemia, woda, powietrze), 1999

Közötte apának és anyának, fölötte a nagy mindenségnek (Między ojcem i matką, ponad wielkim wszechświatem) (Dziewięć opowiadań), 2000

A bogyósgyümölcskertész fia (Syn hodowcy krzewów krzewów jagodowych) (opowiadania), 2003

Dramaty:

Gézagyerek (Géza-dzieciak), 2005.