Spektakl-pułapka na widza
"Szalone nożyczki" Paula Pörtnera w reż. Marcina Sosnowskiego w Teatrze im. Norwida w Jeleniej Górze. Pisze Manu w portalu jelonka.com.
Na Dużej Scenie jeleniogórskiego Teatru im. Cypriana Kamila Norwida bawią się doskonale i widzowie, i aktorzy w niezwykłej komedii kryminalnej "Szalone nożyczki" pióra Paula Pörtnera. Spektakl "z niespodzianką" w reżyserii Marcina Sosnowskiego to najnowsza premiera, która miała miejsce tuż przed powitaniem "nowego 2017 roku".
Pierwsza amerykańska wersja tej farsy autorstwa niemieckiego dramaturga i poety Paula Pörtnera (1925-1984), nosiła tytuł "Kto to zrobił" i grana była w GeVa Theatre w Rochester w stanie Nowy Jork. Pörtner studiował germanistykę, romanistykę i filozofię, a od roku 1958 aż do swojej śmierci mieszkał w Szwajcarii; był pisarzem, badaczem zjawisk kulturowych, reżyserem, kierował zespołem aktorskim, był też tłumaczem i wydawcą.
Sztuka w przekładzie Elżbiety Woźniak jest tak naprawdę pułapką na widza, który zostaje postawiony w roli świadka zbrodni. I zamiast dowiedzieć się, kto zabił, sam musi to ustalić. Tu każdy widz ma własne poszlaki, które pomogą w rozwikłaniu sprawy. Świadkowie będą mogli bezpośrednio zadawać pytania podejrzanym. Ale najpierw prezentowana jest "zwyczajna" część spektaklu, w którym zostaje popełniona zbrodnia: ktoś wielokrotnie dźga nożyczkami bogatą, niegdyś sławną pianistkę.
Rzecz dzieje się w salonie fryzjerskim mistrza grzebienia i - rzecz jasna - nożyczek - Antoniego Grzebińskiego (arcyzabawny gościnnie występujący Stefan Krzysztofiak), który wynajmuje zakład od mistrzyni fortepianu Izabeli Richter. Któregoś dnia Pani Richter zostaje zamordowana w swoim mieszkaniu, znajdującym się tuż nad salonem Grzebińskiego. Podejrzanych jest kilku: wspomniany fryzjer Toni, fryzjerka Barbara Markowska (udana rola Marty Łąckiej), klient - szemrany handlarz antykami z Sosnówki - Edward Wurzel (Kazimierz Krzaczkowski) i stała klientka, dama z wyższych sfer - Pani Dąbek (w tej roli Elwira Hamerska-Kijańska).
Teraz trzeba tylko ustalić zabójcę. Widzowie muszą nie tylko wykazać się pamięcią i spostrzegawczością, ale i typują zbrodniarza. Każdego wieczoru spektakl ma inne zakończenie.
Jeleniogórska inscenizacja to kawałek dobrej roboty reżysera Marcina Sosnowskiego, ale przede wszystkim praca aktorów, którzy dobrze czują się w tej konwencji, grają niezwykle dynamicznie, reagują błyskotliwie, przekomarzają się z widzami, żartują z siebie nawzajem, uszczypliwie puentują zachowania partnerów na scenie i widzów. Jacek Grondowy jako inspektor Dominik Kowalewski, policjant prowadzący sceniczne dochodzenie w sprawie morderstwa odwołuje się do widowni, zadaje jej pytania niczym świadkom, pyta o jej opinie, przeprowadza głosowanie decydujące o wytypowaniu zabójcy. Jednym słowem - wciąga widzów do zabawy. Śledczy Kowalewski za asystenta ma Michała Tomasiaka - kapitalny w tej roli Piotr Konieczyński, po raz pierwszy chyba zagrał charakterystyczną postać oderwanego od ziemi nieco rozgarniętego policjanta. Brawo!
Jest to przedstawienie nietypowe. Widzowie uczestniczą w nim jako pomocnicy w śledztwie, od ich zaangażowania zależy w dużej mierze powodzenie widowiska. I właśnie ta "inność" dramaturgicznej konstrukcji sprawia, że "Szalone nożyczki" publiczność jeleniogórska może polubić. Podczas sylwestrowej premiery owacje były długie, na stojąco. Można się więc spodziewać, że nie pierwszy i nie ostatni raz. Bo to hit pełną gębą. Zabawne bywają dialogi, są gustowne kostiumy i takaż scenografia, którą przygotował Marek Chowaniec, autor wielu projektów scenografii teatralnych, telewizyjnych i filmowych. Lecz notowania tej komedii kryminalnej podnosi niezły chwyt socjotechniczny. I, co ciekawe, widzowie. Czyżby pomysł Pörtnera i Marcina Sosnowskiego, który "spektakl wyreżyserował, został podpatrzony z talk-show typu "Decyzja należy do ciebie"?
