Poznań. Premiera spektaklu "Mosdorf. Rekonstrukcja" w Nowym
Czy wyznając ideologię opartą na wykluczeniu i przemocy, można okazać się w krytycznym momencie przyzwoitą jednostką? 29 grudnia w Teatrze Nowym odbędzie się premiera sztuki Beniamina M. Bukowskiego, w reżyserii autora - "Mosdorf. Rekonstrukcja".
Biografia Jana Mosdorfa zbudowana jest na sprzecznościach: ratujący Żydów antysemita, zaangażowany w brutalną działalność polityczną błyskotliwy doktor filozofii, twórca faszyzującego ruchu sprzeciwiający się hitleryzmowi, człowiek w chwilach politycznego zagrożenia porzucający swoich ideologicznych towarzyszy, by później oddać życie w obronie innych.
Czy wyznając ideologię opartą na wykluczeniu i przemocy, można okazać się w krytycznym momencie przyzwoitą jednostką? Czy da się sprowadzić ludzkie poglądy i czyny - zwłaszcza, gdy są względem siebie sprzeczne - do wspólnego mianownika? Czy każda biografia składa się tylko z czerni i bieli?
***
Biografia Mosdorfa, pełna wewnętrznych sprzeczności i zaskakujących zwrotów akcji, jest gotowym materiałem na sztukę teatralną. Myśl o scenicznej konfrontacji z życiorysem założyciela Obozu Narodowo-Radykalnego towarzyszyła mi, odkąd po raz pierwszy zetknąłem się z tą nieco zapomnianą postacią.
Bezpośrednim impulsem do rozpoczęcia prac nad Mosdorfem stała się nasilająca obecność ideologii narodowościowej we współczesnej Polsce. Mój wewnętrzny sprzeciw wywołał nie pozytywny program ruchów narodowych (odwołanie do tradycji, pochwała patriotyzmu, przywiązanie do wartości katolickich), lecz jego wrogość wobec etnicznych i światopoglądowych odstępstw od jedynego słusznego modelu Polaka-katolika. Skrajna forma nacjonalizmu w Polsce wiąże się z fizyczną i słowną agresją wobec "obcych". W przeszło siedemdziesiąt lat po doświadczeniach drugiej wojny światowej w przestrzeni publicznej pojawiają się hasła wykluczenia z życia publicznego czy wręcz fizycznej eksterminacji Żydów, Romów, mniejszości muzułmańskiej czy politycznych przeciwników. Niedopuszczalna radykalizacja światopoglądowa części środowisk narodowych w Polsce każe postawić pytanie o funkcjonowanie w naszym kraju faszyzmu.
I głośno przeciw niemu zaprotestować.
Pierwszej realizacji scenicznej - w postaci dwudziestominutowego czytania performatywnego - "Mosdorf" doczekał się w ramach festiwalu teatru dokumentalnego Sopot Non-Fiction 2016 (w tym miejscu chciałbym podziękować kuratorom projektu, zwłaszcza będącemu opiekunem MOSDORFA Adamowi Nalepie oraz pierwotnej obsadzie, która przyczyniła się do rozwoju spektaklu: Magdalenie Kucie, Wojciechowi Danielowi i Grzegorzowi Otrębskiemu). Po pokazie wywiązała się długa i inspirująca dyskusja z członkami Młodzieży Wszechpolskiej pokazująca, że dialog pomiędzy zantagonizowanymi częściami społeczeństwa nie tylko jest zawsze możliwy - ale też ważny i niezbędny.
W Sopocie czytaniem zainteresowali się dyrektor Piotr Kruszczyński i dramaturg Michał Pabian z Teatru Nowego w Poznaniu. To dzięki ich życzliwości "Mosdorf" otrzymał drugi, pełniejszy żywot i gości dzisiaj na poznańskiej scenie.
Beniamin M. Bukowski
