Dramat Eliota w katedrze Św. Jana
Nic, nawet zapis filmowy, nie jest w stanie przekazać walorów i aury przedstawienia teatralnego, a tym bardziej wieczoru tak niezapomnianego jak spektakl "Mordu w katedrze" T. S. Eliota, wystawiony przez zespól Teatru Dramatycznego w warszawskiej katedrze Św. Jana.
O przedstawieniu tym pisaliśmy już kilkakrotnie, omawiając je na łamach "Słowa". Dziś raz jeszcze powracamy do tego wieczoru za pośrednictwem zdjęć dokonanych przez naszego fotoreportera. Zamiast podpisów omawiających utrwalone sceny sięgnęliśmy do polskiego przekładu Jerzego S. Sity. Wybrane fragmenty tekstu nie odpowiadają dokładnie kwestiom wygłaszanym przez aktorów, w momencie ich sfotografowania, ale są zgodne z sytuacją sceniczną i atmosferą utrwalonego epizodu.
KUSICIEL
Kanclerstwo. którego się zrzekłeś, zostawszy
Arcybiskupem
- To był, mówiąc nawiasem, poważny błąd
z twojej strony
- Może być odzyskane. Pomyśl, milordzie,
Władza uzyskana jest chwałą
I trwa przez całe życie, niezniszczalny
atrybut.
To grób otoczony świątynią, pomnik
w marmurze.
Nie sądź, że władza nad ludźmi to obłęd
czy choroba.
TOMASZ
A jakaż stąd korzyść dla tych, którzy
szukają Boga?
(Kusiciel II - Marek Bargiełowski, Kusiciel III - Andrzej Blumenfeld, Tomasz -- Gustaw Holoubek)
POSŁANIEC
Służący Bogu, strażnicy świątyni,
Przyszedłem was powiadomić bez niepotrzebnych
frazesów:
Arcybiskup jest w Anglii, jest opodal,
pod miastem,
Zostałem wysłany tak spiesznie, jak było
to możliwe.
Aby was powiadomić o jego rychłym przybyciu,
Abyście mogli go spotkać mniej więcej przygotowani.
(Posłaniec - Zygmunt Kęstowicz)
CHÓR
Zmarły w męce Synu Boży,
Niech śmierć Twoja raj otworzy,
Wspomóż, wesprzyj w imię Krzyża.
Z prochu-m powstał, w proch się zmieniam,
W trwodze czekam przeznaczenia,
Ratuj mnie, bo śmierć się zbliża!
(Tekst recytuje Chór Kobiet niewidoczny na zdjęciu. Na fotografii Tomasz - Gustaw Holoubek i Zespół Chorałowy Towarzystwa Śpiewaczego "Harfa" w Warszawie, który wykonywał fragmenty wokalne z "Liber Usualis".)
TOMASZ
Pokój. Pozwól im trwać w uniesieniu.
Mówią lepiej, niż wiedzą; i więcej, niż
rozumiesz
Bo wiedzą i nie wiedzą, co znaczy działać, czy
cierpieć,
Bo wiedzą i nie wiedzą, że działać znaczy
cierpień
A cierpieć znaczy działać...
(Tomasz - Gustaw Holoubek, Ksiądz II - Zbigniew Zapasiewicz)
TOMASZ
Teraz sprawę moją i sprawę Kościoła polecam Bogu Wszechmogącemu, Najświętszej Maryi Pannie, zawsze Dziewicy, błogosławionemu Janowi Baptyście, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, błogosławionemu męczennikowi Denisowi i Wszystkim Swiętym Pańskim.
KSIĘŻA
Zamknąć drzwi, zamknąć drzwi! .
Drzwi są zaparte.
Jesteśmy bezpieczni,
jesteśmy całkiem bezpieczni.
Nie odważą się włamać.
Nie mogą drzwi wyłamać.
Nie mają tyle siły
Jesteśmy bezpieczni.
Jesteśmy całkiem bezpieczni.
TOMASZ
Otwórzcie drzwi,
otwórzcie drzwi na oścież!
Nie pozwolę,
by dom modlitwy, schron.
Kościół Chrystusowy,
Zamieniono w fortecę:
Kościół osłoni swoich w sobie
właściwy sposób;
Nie dębem, nie kamieniem-
-kamień i dąb kruszeją,
Rozpadną się, zbutwieją.
Lecz Kościół przetrwa,
Kościół będzie otwarty
Nawet i dla nieprzyjaciół swoich
Otwórzcie drzwi!
(Tomasz - Gustaw Holoubek, Ksiądz II - Tomasz Stockinger)