Artykuły

Premiera "Magnusa" w Operze Śląskiej w Byto­miu w 1970 roku stała się wydarzeniem arty­stycznym. Podkreślano wówczas nie tylko war­tość ideową dzieła, lecz także jego szczególne wa­lory muzyczne. O ile te ostatnie wydają się fak­tem do dziś nie podle­gającym dyskusji, to li­bretto wymagałoby chy­ba pewnych zmian. Przy­pomnijmy, że operę wy­pełniają wydarzenia współczesne, wywołujące u głównego bohatera (Magnus-Gruda) wspom­nienia z okresu okupacji. Na libretto składają się także analogiczne wyda­rzenia z czasów Władysława Hermana. Ten wą­tek bardzo wzbogacił obraz sceniczny, ale nie­stety równocześnie po­psuł logikę i uniemożli­wił przebieg fabuły. To, że ludzkie postawy po­wtarzają się w różnych epokach, jest faktem do­statecznie znanym i nie stanowiło w tym przy­padku naczelnego za­gadnienia. Najistotniej­szy - tak przynajmniej wynikało z akcji - pro­test przeciwko wojnie, trwale lub na długo wyniszczającej psychikę ludzką.

Dla znakomitego po­mysłu literackiego nie znaleziono jednak odpo­wiedniej formy, która by wyrażała tę skompliko­waną problematykę w sposób całkowicie kla­rowny; wydaje się, że "Magnus", wymaga jeszcze pewnych korektur tek­stu, aby następnie w peł­ni przemówić do słucha­cza.

Inaczej natomiast wy­gląda strona muzyczna opery. Znajdujemy tu bogactwo pomysłów kolo­rystycznych, znakomite partie chóralni, udane, niekiedy bardzo piękne archaizacje. Należy z du­żą satysfakcją podkreś­lić, że pod względem muzycznym wrocławski spektakl został bardzo starannie przygotowany (Zofia Urbanyi - Swirska). Znalazło to wyraz nie tylko w samej reali­zacji muzycznej, ale tak­że w interpretacji. Wy­konawcy głównych ról - Krystyna Tyburowska (Krysta), Henryk Troja­nowski (Zbigniew), Ha­lina Słoniowska (Wiechna), znakomita Urszula Walczak (Anna): - stwo­rzyli postacie żywe i wy­raźnie zarysowane. Naj­ciekawsza jednak okaza­ła się gra Janusza Temnickiego (Magnus). Aktor wyposażył swoją rolę w tyle niuansów, że trudno mi teraz wyobrazić sobie inną, lepszą interpretację. Z aktorów grających role drugoplanowe na uwagę zasłużyli: Jerzy Kulczyc­ki oraz Antoni Bogucki. Premiera "Magnusa" jest niewątpliwym sukcesem wrocławskiej opery zwłaszcza pod względem wy­konania. Po wprowadze­niu poprawek do libretta, dzieło mogłoby w przy­szłości pretendować do rangi wydarzenia arty­stycznego.